Choć celem nowych przepisów unijnych jest zwalczanie prania pieniędzy, to zdaniem Szwedzkiego Urzędu ds. Konkurencji (Konkurrensverket) – niektóre zmiany mogą przynieść odwrotny efekt. Obawy dotyczą głównie ograniczenia dostępu do danych z rejestru rzeczywistych beneficjentów.
Nowe przepisy wejdą w życie etapami
Nowa dyrektywa UE w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy ma zostać w pełni wdrożona w Szwecji do lipca 2027 r., ale część przepisów zacznie obowiązywać wcześniej – już 10 lipca 2025 r. i 10 lipca 2026 r..
Zmiany dotyczą m.in. sposobu udostępniania informacji z rejestru beneficjentów rzeczywistych oraz zwiększenia poufności niektórych danych.
Ostrzeżenie urzędu: trudniejsze kontrole i większe ryzyko korupcji
W wydanej opinii Konkurrensverket alarmuje, że nowe przepisy mogą:
- utrudnić monitorowanie i kontrolowanie dostawców
- ograniczyć możliwości wykrywania przestępczości gospodarczej
- utrudnić wykluczanie przestępców z zamówień publicznych
„Ograniczony dostęp do informacji o rzeczywistych beneficjentach może utrudniać skuteczne działania w zakresie zamówień publicznych” – pisze urząd w swojej opinii do rządu.
Kto powinien mieć dostęp do danych?
Urząd zwraca uwagę, że nie wszystkie instytucje zamawiające, takie jak urzędy pracy czy instytucje realizujące ustawy o systemie wyboru usługodawców, zostały uwzględnione w projekcie jako uprawnione do dostępu do danych.
„To może utrudnić skuteczne działania na rzecz zwalczania korupcji i zapewnienia uczciwej konkurencji” – czytamy w stanowisku Konkurrensverket.
Brak jasnych ram czasowych
Urząd krytykuje również brak przepisów dotyczących tego, jak długo instytucje powinny mieć prawo dostępu do danych beneficjentów. Obecny projekt zakłada dostęp wyłącznie podczas procedury przetargowej, co uniemożliwia kontrolę w czasie trwania umowy.
Finansinspektionen popiera, ale z zastrzeżeniami
Szwedzki Urząd Nadzoru Finansowego (Finansinspektionen) poparł kierunek zmian, jednak zaznaczył, że należy doprecyzować status prawny informacji o osobach, które mają dostęp do danych beneficjentów rzeczywistych. Zgodnie z rekomendacją, dane te powinny być dokumentami publicznymi.
