W skład nowego rządu wejdą umiarkowani, chrześcijańscy demokraci i liberałowie, a skrajnie prawicowi szwedzcy demokraci pozostaną poza koalicją, ale będą stanowić kluczowe wsparcie w parlamencie.
Czwórka liderów przedstawiła w piątek mapę drogową dla swojej współpracy, określając działania dotyczące wzrostu przestępczości, imigracji, polityki energetycznej, opieki zdrowotnej, edukacji i gospodarki.
„Zmiana jest nie tylko konieczna, ale i możliwa, a nasza czwórka może ją zapewnić” – powiedział dziennikarzom lider konserwatywnych Moderatów Ulf Kristesson. Parlament wybierze Kristerssona na nowego premiera w poniedziałek, a przyszły rząd ma objąć urząd we wtorek, nieco ponad miesiąc po tym, jak prawica odniosła nieznaczne zwycięstwo w wyborach powszechnych, w których odsunęła socjaldemokratów od władzy po ośmiu latach.
Cztery prawicowe partie mają łącznie 176 z 349 miejsc w parlamencie. Antyimigracyjni i nacjonalistyczni Szwedzcy Demokraci, którzy niegdyś byli uważani za wyrzutków na szwedzkiej scenie politycznej, byli największymi zwycięzcami głosowania z 11 września. Zostali drugą największą partią w kraju z rekordową liczbą 20,5% głosów, za Socjaldemokratami Magdaleny Andersson, którzy dominują w szwedzkiej polityce od lat 30. ubiegłego wieku.
Chociaż lider skrajnej prawicy Jimmie Åkesson powiedział, że „wolałby zasiąść w rządzie”, podkreślił, że najważniejsze jest to, aby jego partia, jako największa partia prawicowa, miała wpływ na politykę. „Będziemy realizować politykę, szczególnie w tych obszarach, które nasi wyborcy uważają za wyjątkowo ważne, a polityka kryminalna jest jednym z takich obszarów” – powiedział dziennikarzom.
Mimo że kwartet zaprezentował w piątek jednolity front, tradycyjnie jest podzielony w wielu kluczowych obszarach polityki i w porozumieniu poczyniono znaczne ustępstwa, głównie po to, by spełnić żądania skrajnej prawicy.
Szwecja ma problemy z opanowaniem gwałtownie rosnącej liczby strzelanin i przemocy wśród gangów, a mapa drogowa wzywa do wprowadzenia stref odwiedzin w niektórych obszarach o niekorzystnych warunkach, surowszych wyroków dla recydywistów, podwójnych kar za niektóre przestępstwa i anonimowych świadków – wszystkie te ustępstwa są znaczące dla niewielkiej partii liberalnej.
Przyszły rząd planuje również dokonać poważnych cięć w hojnej szwedzkiej polityce wobec uchodźców, zmniejszając liczbę uchodźców kwotowych z 6 400 w zeszłym roku do 900 rocznie w ciągu swojej czteroletniej kadencji. Zrezygnuje też z pomocy rozwojowej, której wysokość ma wynosić jeden procent dochodu narodowego brutto, i wprowadzi ogólnokrajowy zakaz żebrania.
Cztery partie uzgodniły również, że nie będą obniżać zasiłków dla bezrobotnych, co było dużym ustępstwem ze strony umiarkowanych wobec skrajnej prawicy.
W międzyczasie przyszły rząd ogłosił również plany budowy nowych reaktorów jądrowych, aby zaspokoić rosnące zapotrzebowanie kraju na energię elektryczną. „Zbudujemy nowe reaktory jądrowe” – powiedziała dziennikarzom liderka Chrześcijańskich Demokratów Ebba Busch. „Zamierzamy wypełnić postanowienia Porozumienia Paryskiego, ale bez niszczenia finansów firm i szwedzkich gospodarstw domowych. Celem na przyszłość jest elektryfikacja, a drogą do niej jest energia jądrowa” – powiedziała.
W 1980 roku ten Szwecja zdecydowała się w niewiążącym referendum za rezygnacją z energii jądrowej. W ostatnich latach Szwecja wyłączyła sześć z 12 reaktorów, a pozostałe, znajdujące się w trzech elektrowniach atomowych, wytwarzają około 30 procent energii elektrycznej zużywanej obecnie w kraju.
Kraj ma jednak trudności ze znalezieniem opłacalnych alternatywnych źródeł energii, które zastąpiłyby energię jądrową, a energia odnawialna nie jest w stanie w pełni zaspokoić jego potrzeb.
Ustępujący rząd socjaldemokratów, rządzący przez ostatnie osiem lat, tradycyjnie sprzeciwiał się budowie nowych reaktorów, ale na początku tego roku przyznał, że energia jądrowa będzie miała kluczowe znaczenie w najbliższej przyszłości. W czerwcu szwedzki koncern energetyczny Vattenfall poinformował, że rozważa możliwość budowy co najmniej dwóch małych modułowych reaktorów jądrowych.
