Zmiany klimatyczne stają się coraz bardziej widoczne na całym świecie, a Szwecja, podobnie jak inne kraje, musi stawić czoła nowym zagrożeniom związanym z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi. Coraz częściej występujące ulewne deszcze, sztormy oraz podnoszący się poziom mórz przyczyniają się do zwiększonego ryzyka powodzi. Zjawiska te nie tylko wpływają na środowisko naturalne, ale także stanowią realne zagrożenie dla życia mieszkańców wielu miast i wsi w Szwecji. Jakie obszary w kraju są najbardziej narażone na zalania i co można zrobić, aby się przed nimi chronić? Przeanalizujmy to na podstawie danych dostarczonych przez Szwedzką Agencję ds. Sytuacji Nadzwyczajnych (MSB).
Szwecja na tle europejskich powodzi
W ostatnich latach Europa doświadczyła wielu katastrofalnych powodzi. Ulewne deszcze, które w 2024 roku nawiedziły Europę Wschodnią i Środkową, spowodowały tragiczne straty w ludziach i zniszczenia infrastruktury. Nie inaczej było w Niemczech, Czechach czy Polsce, gdzie nawałnice doprowadziły do poważnych powodzi. Te wydarzenia skłaniają do zastanowienia się nad tym, jak podobne zjawiska mogą wpłynąć na Szwecję. Według raportu MSB, zmiany klimatyczne przyczyniają się do zwiększenia intensywności opadów deszczu, co z kolei prowadzi do podwyższenia ryzyka powodzi w różnych częściach kraju.
26 obszarów o wysokim ryzyku powodziowym w Szwecji
MSB zidentyfikowało 26 obszarów w Szwecji, które są szczególnie narażone na powodzie. Miejsca te znajdują się w różnych częściach kraju – od Haparandy na północy po Malmö na południu. Ryzyko powodzi w tych rejonach wynika z różnych czynników, takich jak intensywne opady deszczu, podnoszący się poziom rzek i mórz oraz zmiany w infrastrukturze hydrologicznej.
Wśród najbardziej zagrożonych obszarów wymienia się Bollnäs w środkowej Szwecji. Miasto to położone jest wzdłuż rzeki Ljusnan, która w wyniku obfitych opadów deszczu może gwałtownie wezbrać. Tego rodzaju „100-letnie opady”, które występują średnio raz na sto lat, mogą spowodować niszczycielskie powodzie, zagrażające zarówno życiu mieszkańców, jak i infrastrukturze.
Podobne zagrożenie istnieje w gminie Karlstad, a konkretnie w miejscowości Skåre, która leży w pobliżu rzeki Klarälven. Rzeka ta, znana ze swojej zmiennej natury, może podczas silnych deszczy przyczynić się do powodzi, które zagrożą mieszkańcom regionu.
Gävle i Uppsala – miasta na liście ryzyka
Na liście MSB znalazło się również Gävle, miasto, które w ostatnich latach doświadczyło zwiększonego ryzyka powodzi. Gävle jest narażone na zagrożenia wynikające zarówno z bliskości rzek, jak i z powodu nadmiernych opadów deszczu. Powodzie te mogą mieć poważne konsekwencje dla mieszkańców oraz dla lokalnej gospodarki.
Z kolei Uppsala, jedno z największych miast w Szwecji, również znajduje się na liście obszarów o wysokim ryzyku powodziowym. Miasto to, położone w pobliżu rzeki Fyrisån oraz jeziora Mälaren, jest regularnie narażone na powodzie związane z wysokim poziomem wody. Historia powodzi w regionie sprawia, że Uppsala jest jednym z miejsc, gdzie konieczne są ciągłe działania zapobiegawcze i ochrona infrastruktury miejskiej.
Dlaczego powodzie stają się coraz częstsze?
Zmiany klimatyczne mają ogromny wpływ na pogodę w Szwecji. Coraz częstsze opady deszczu, topniejące lodowce i podnoszący się poziom mórz to tylko niektóre z efektów globalnego ocieplenia, które wpływają na wzrost ryzyka powodziowego. Ponadto, zmiany w użytkowaniu gruntów, rozwój infrastruktury i urbanizacja mogą przyczyniać się do zwiększenia skutków powodzi. Nowoczesne miasta, takie jak Sztokholm czy Göteborg, muszą teraz radzić sobie z wyzwaniem adaptacji do nowych warunków klimatycznych.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że powodzie mogą występować nie tylko w pobliżu rzek i mórz. Ulewne deszcze, które szybko odprowadzają wodę do miejskich kanałów, również mogą prowadzić do powodzi miejskich. To zjawisko staje się coraz bardziej powszechne w miastach o gęstej zabudowie, gdzie gleba nie jest w stanie wchłonąć nadmiaru wody.
Miasta najbardziej narażone na powodzie
Spośród 26 obszarów zidentyfikowanych przez MSB, kilka miast zasługuje na szczególną uwagę ze względu na ich narażenie na powodzie:
- Göteborg – portowe miasto, które jest szczególnie zagrożone przez wzrost poziomu morza i sztormy. Regularne zalania są tu poważnym problemem, zwłaszcza w nadmorskich dzielnicach.
- Malmö – trzecie co do wielkości miasto w Szwecji, które również odczuwa skutki zmian klimatycznych. Położone nad Morzem Bałtyckim, jest narażone na podnoszący się poziom wody i intensywne sztormy.
- Sztokholm – stolica Szwecji, która leży w pobliżu jeziora Mälaren oraz Morza Bałtyckiego. Powodzie mogą tu występować zarówno z powodu ulewnych deszczy, jak i podnoszącego się poziomu wód.
- Uppsala – miasto z bogatą historią powodziową, narażone na ryzyko zarówno z powodu opadów deszczu, jak i bliskości rzeki Fyrisån oraz jeziora Mälaren.
- Karlstad – miasto położone wzdłuż rzeki Klarälven, gdzie powodzie z rzeki są częstym zjawiskiem.
Inne miasta wymienione w raporcie MSB: Eskilstuna,Falun, Gävle, Halmstad, Haparanda,Helsingborg, Jönköping, Kalmar, Karlshamn, Karlskrona, Kristianstad, Landskrona, Norrköping, Skanör/Falsterbo i Höllviken/Ljunghusen, Sundsvall, Trelleborg, Uddevalla, Varberg, Västerås, Ystad, Örebro
Jak chronić się przed powodziami?
W obliczu rosnącego ryzyka powodzi, Szwecja intensyfikuje swoje działania mające na celu zapobieganie tym katastrofom. W wielu miastach i regionach wprowadza się systemy ochrony przeciwpowodziowej, które mają na celu minimalizowanie skutków potencjalnych powodzi. Należą do nich budowa wałów przeciwpowodziowych, ulepszanie systemów kanalizacyjnych oraz wprowadzenie systemów wczesnego ostrzegania.
W przypadku powodzi kluczowe jest również informowanie mieszkańców o zagrożeniu i konieczności ewakuacji. Władze lokalne i krajowe muszą współpracować, aby zapewnić odpowiednią ochronę i wsparcie dla osób narażonych na skutki powodzi.
Jakie działania podejmować na poziomie indywidualnym?
Mieszkańcy terenów zagrożonych powodziami powinni być świadomi ryzyka i podejmować odpowiednie kroki, aby chronić siebie i swoje mienie. Należy do nich m.in. ubezpieczenie nieruchomości na wypadek powodzi, budowa zapór i zabezpieczeń wodnych wokół domów, a także regularne monitorowanie prognoz pogodowych i ostrzeżeń.
Dla mieszkańców Szwecji, którzy żyją w regionach o wysokim ryzyku powodziowym, ważne jest, aby być świadomym sytuacji i być przygotowanym na ewentualne działania w razie zagrożenia.
- Nowe zasady dla właścicieli paneli słonecznych w Szwecji – koszty mogą wzrosnąć
- Coraz więcej osób w Szwecji traci prawo jazdy z nieoczekiwanych powodów
- Plantagen w kryzysie: Zamknięcia sklepów i upadłość fińskiego oddziału
- Wirus Marburg uznany za chorobę społecznie niebezpieczną w Szwecji
- Wirus Marburg: Jak się rozprzestrzenia i jakie niesie zagrożenia?
