Praktyka shrinkflacji, polegająca na zmniejszaniu gramatury produktów przy jednoczesnym utrzymaniu ich dotychczasowej ceny, jest coraz częściej obserwowana na rynku spożywczym. Organizacje konsumenckie na całym świecie, w tym szwedzka Äkta vara, zwracają uwagę na ten proceder, który jest formą ukrytej podwyżki cen. W Szwecji, sprawa ta nabrała szczególnego rozgłosu w kontekście nominacji znanej marki kawy Gevalia do antynagrody „Food Scam of the Year” (Żywnościowy przekręt roku).
Czym jest shrinkflacja?
Shrinkflacja to strategia stosowana przez producentów, polegająca na zmniejszaniu ilości produktu w opakowaniu, bez proporcjonalnego obniżenia jego ceny. Konsument, nie zauważając zmiany w gramaturze, płaci w efekcie więcej za mniejszą ilość produktu. Praktyka ta dotyka różnorodnych artykułów spożywczych, od słodyczy po napoje i produkty sypkie.
Przypadek Gevalii i nominacja do „Food Scam of the Year”:
Organizacja Äkta vara zarzuciła Gevalii, jednej z największych szwedzkich marek kawy, „pójście o krok dalej” w stosowaniu shrinkflacji. Zamiast standardowego zmniejszenia opakowania, np. z 500 do 450 gramów, Gevalia miała zredukować ilość kawy w swoich droższych wariantach o dodatkowe 25 gramów, co oznaczało łącznie ubytek 50 gramów w stosunku do wcześniejszych, większych opakowań. Według Äkta vara, takie działanie skutkowało zmniejszeniem liczby filiżanek kawy, które można było przygotować z jednego opakowania.
Organizacja podkreślała również brak transparentnej komunikacji ze strony producenta. Zmiana gramatury nie była wyraźnie oznaczona na opakowaniach, a informacja o wadze znajdowała się w mało widocznym miejscu. Takie działanie mogło utrudniać konsumentom zauważenie zmiany i podejmowanie świadomych decyzji zakupowych.
Konsekwencje działań Gevalii:
Nominacja do antynagrody to nie jedyny problem, z którym zmierzyła się Gevalia. Wcześniej, w 2023 roku, sieć sklepów Ica zbojkotowała produkty tej marki z powodu zbyt wysokich cen. Bojkot ten miał znaczący wpływ na wyniki finansowe firmy, co znalazło odzwierciedlenie w raporcie rocznym. Dodatkowo, firma była krytykowana za kontynuowanie działalności w Rosji przez jej spółkę macierzystą.
Szerszy kontekst problemu:
Przypadek Gevalii wpisuje się w szerszy trend obserwowany na rynku spożywczym. Wiele firm, w obliczu rosnących kosztów produkcji, decyduje się na shrinkflację jako formę ukrytej podwyżki cen. Działania organizacji konsumenckich, takich jak Äkta vara, mają na celu zwrócenie uwagi opinii publicznej na ten problem i zachęcenie konsumentów do świadomych wyborów.
Jak konsumenci mogą się bronić przed shrinkflacją?
- Czytanie etykiet: Zwracanie uwagi na gramaturę produktu, a nie tylko na wielkość opakowania.
- Porównywanie cen jednostkowych: Obliczanie ceny za kilogram lub litr produktu, co pozwala na porównanie ofert różnych producentów.
- Świadome zakupy: Wybieranie marek, które stosują transparentną politykę cenową i informują o ewentualnych zmianach.
- Wspieranie organizacji konsumenckich: Działalność tych organizacji pomaga w monitorowaniu rynku i informowaniu konsumentów o nieuczciwych praktykach.
Sprawa Gevalii i nominacja do „Food Scam of the Year” rzucają światło na problem shrinkflacji i jej konsekwencje dla konsumentów. Działania organizacji konsumenckich, takie jak Äkta vara, są istotne dla ochrony praw konsumentów i promowania uczciwych praktyk na rynku. Świadomość konsumentów i ich aktywne podejście do zakupów mogą skutecznie ograniczyć negatywne skutki shrinkflacji.
Oprócz Gevalii, do tytułu najbardziej mylącego produktu spożywczego roku nominowane są również:
- Lody Alvestaglass & Järnaglass (wszystkie smaki)
- Mutti Pizza, sos w puszce
- Axa gold Musli owocowe
- Ica Tortellini makaronowe z ricottą i szpinakiem
Więcej informacji o nominacjach można znaleźć tutaj.
