Szwedzka Rada Polityki Klimatycznej (Klimatpolitiska rådet) w swoim najnowszym raporcie krytykuje politykę klimatyczną rządu, uznając ją za niewystarczającą do osiągnięcia zarówno krajowych celów klimatycznych, jak i zobowiązań wobec Unii Europejskiej. Rada wzywa do zaostrzenia obowiązku redukcji emisji i podniesienia podatków od paliw kopalnych.
„Kiedy widzimy, że w zeszłym roku mieliśmy rekordowe ocieplenie, uważamy, że powinniście wywiązać się z własnych zobowiązań, a także działać proaktywnie w UE i opracowywać nowe polityki,” mówi Åsa Persson, przewodnicząca Rady.
Rada zauważa, że niektóre decyzje podjęte w 2024 roku są krokiem we właściwym kierunku, ale nie równoważą one wcześniejszych decyzji, które zwiększyły emisje – w szczególności obniżki podatków od paliw i gwałtowne zmniejszenie obowiązku redukcji (czyli mniejszy udział biopaliw w benzynie i oleju napędowym).
Zalecenia Rady Polityki Klimatycznej:
- Zaostrzenie obowiązku redukcji emisji: Zwiększenie wymaganego udziału biopaliw w paliwach.
- Podniesienie podatków od paliw kopalnych: Jest to, zdaniem Rady, najskuteczniejszy środek w krótkim terminie. „Widzimy, że Szwecja zwiększyła swoje emisje w zeszłym roku z powodu wcześniejszych decyzji i ten trend musi zostać przełamany. Mamy obecnie jedne z najniższych cen benzyny i oleju napędowego w Europie, więc jest miejsce na poprawę. Wiele badań pokazuje szerokie poparcie dla zmian klimatycznych w Szwecji,” mówi Åsa Persson.
- Pakiet środków na 2025 rok: Podjęcie w 2025 roku decyzji w sprawie pakietu środków mających na celu:
- Zwiększenie pochłaniania dwutlenku węgla przez lasy i grunty.
- Ograniczenie emisji w sektorze ESR (Effort Sharing Regulation – regulacja UE dotycząca podziału obciążeń, obejmująca głównie transport i rolnictwo).
Rada podkreśla, że szansa na podjęcie decyzji umożliwiających osiągnięcie celów klimatycznych na rok 2030 szybko się kurczy.
„Gorzkie lekarstwo” i redystrybucja
Rada przyznaje, że proponowane środki to „gorzkie lekarstwo” dla rządu, który w trakcie swojej kadencji podejmował przeciwne działania. Sugeruje jednak, że wyższe koszty transportu można zrównoważyć polityką redystrybucji, aby chronić słabsze grupy społeczne.
Długoterminowym celem Szwecji jest osiągnięcie zerowej emisji gazów cieplarnianych netto do 2045 roku. „Różnica jest nadal znacząca, ale pozytywne jest to, że w ostatnich latach stopniowo się zmniejszała,” mówi Åsa Persson. Rada krytykuje jednak rządowe prognozy jako zbyt optymistyczne i pozbawione marginesu bezpieczeństwa.
Rolnictwo i energetyka jądrowa
W tegorocznym raporcie Rada położyła szczególny nacisk na rolnictwo. Mimo że sektor ten ma znaczący wpływ na klimat i jest już dotknięty zmianami klimatu, brakuje wspólnej wizji jego wkładu w transformację klimatyczną. Emisje gazów cieplarnianych z rolnictwa pozostały praktycznie niezmienione w ciągu ostatnich 35 lat. „Na przykład, praca rolnika w sposób przyjazny dla klimatu musi być opłacalna,” mówi Olof Johansson Stenman, wiceprzewodniczący Rady.
Rada Polityki Klimatycznej uważa również, że inwestycje w energię jądrową mogą utrudniać inwestycje w inne bezemisyjne źródła energii. „Naszym zaleceniem dla rządu jest przeprowadzenie szerszej oceny wpływu, która obejmie wszystkie rodzaje energii przed przystąpieniem do propozycji finansowania,” mówi Åsa Persson.
