Gunnel Lindberg, śledcza odpowiedzialna za przegląd prawa karnego, proponuje obniżenie wieku odpowiedzialności karnej do 14 lat w przypadku poważnych przestępstw.
- „Zmiany społeczne oznaczają, że nie możemy siedzieć z założonymi rękami i nic nie robić” – mówi Lindberg.
Rząd zlecił jej przeanalizowanie, czy obecny wiek odpowiedzialności karnej, wynoszący 15 lat, powinien zostać obniżony. Lindberg nie proponuje ogólnego obniżenia wieku dla wszystkich przestępstw, ale jedynie dla tych zagrożonych karą co najmniej czterech lat pozbawienia wolności. Dotyczyłoby to również usiłowania, przygotowania lub spiskowania w celu popełnienia takich czynów, w tym morderstw czy zamachów bombowych w budynkach mieszkalnych.
Czy kara odstrasza?
Lindberg sceptycznie podchodzi do argumentu, że długie wyroki więzienia odstraszą 14-latków przed popełnianiem poważnych przestępstw.
- „Prawdopodobnie nie. Nie sądzę, by 14-latkowie kalkulowali karę, jaką mogą otrzymać” – mówi.
Głównym powodem jej propozycji jest ochrona społeczeństwa przed niebezpiecznymi osobami. - „Wiele osób jest dotkniętych przestępstwami, które są obecnie popełniane przez dzieci poniżej 15. roku życia” – dodaje.
Kontekst międzynarodowy i historyczny
W Unii Europejskiej wiek odpowiedzialności karnej waha się od 10 do 18 lat, a średnia międzynarodowa wynosi 14 lat. W Szwecji limit 15 lat obowiązuje nieprzerwanie od 1864 roku.
Stanowiska polityczne
Minister sprawiedliwości Gunnar Strömmer (M) czeka na oficjalne stanowisko w sprawie propozycji. Uważa on, że debata między partiami może dotyczyć nie tylko obniżenia wieku, ale także tego, czy zmiana powinna obejmować wszystkie rodzaje przestępstw.
- „Istnieją dobre powody dla ogólnej obniżki, takie jak zainteresowanie wczesnym zwalczaniem przestępczości z wyraźnymi konsekwencjami” – mówi Strömmer.
Szwedzcy Demokraci idą dalej, proponując obniżenie wieku do 13 lat dla wszystkich przestępstw.
- „Oczywiście będzie to kwestia negocjacji” – mówi Richard Jomshof, przewodniczący parlamentarnej komisji sprawiedliwości.
Jednak Lindberg wskazuje na argumenty przeciwko ogólnemu obniżeniu wieku. Przestępczość nieletnich spada od lat 90., a brakuje naukowych dowodów, że obniżenie wieku zmniejszyłoby skalę przestępczości.
Partia Lewicy, Partia Centrum i Partia Zielonych (MP) sprzeciwiają się obniżeniu wieku. Poseł Rasmus Ling ostrzega, że mogłoby to zachęcić gangi do rekrutowania jeszcze młodszych dzieci. Z kolei liberałowie, reprezentowani przez minister ds. równości płci Paulinę Brandberg, również nie popierają tej zmiany.
Socjaldemokraci pozostają nieprzekonani.
- „Potrzeba jeszcze więcej środków. Będziemy musieli wrócić do kwestii, czy jest to coś, co możemy poprzeć” – mówi Teresa Carvalho, rzeczniczka ds. polityki wymiaru sprawiedliwości.