W Szwecji toczy się debata na temat odbierania praw jazdy na podstawie wyników testów PEth (fosfatydyloetanol – marker spożycia alkoholu), nawet bez prowadzenia pojazdu pod wpływem. Pojawiają się głosy krytyczne, kwestionujące wiarygodność tej metody i jej wpływ na życie kierowców. Szwedzka Agencja Transportu (Transportstyrelsen) zapowiada aktualizację przepisów.
PEth a utrata prawa jazdy:
Test PEth, wykonywany z krwi, pokazuje spożycie alkoholu w ciągu ostatnich tygodni. Skånska Dagbladet opisała przypadki osób, które straciły prawo jazdy z powodu podwyższonych wartości PEth. Lekarz, który stwierdzi podwyższony poziom PEth (powyżej 0,3 µmol/L, co, według Transportstyrelsen, odpowiada spożyciu około 28-42 standardowych kieliszków wina lub 21-28 puszek mocnego piwa tygodniowo – a nie jednorazowo), jest zobowiązany zgłosić to do Transportstyrelsen. Może to skutkować odebraniem prawa jazdy.
Krytyka i obrona metody:
Poseł Niels Paarup-Petersen (Partia Centrum – C) złożył interpelację do ministra infrastruktury Andreasa Carlsona (Chrześcijańscy Demokraci – KD), domagając się zapewnienia pewności prawnej w procesie cofania praw jazdy. Paarup-Petersen krytykuje oparcie decyzji o wytyczne Krajowej Rady Zdrowia i Opieki Społecznej (Socialstyrelsen) dotyczące „ryzykownego używania” alkoholu, twierdząc, że są one nieadekwatne w kontekście prawa jazdy. „Prawa jazdy nie powinny być odbierane po wypiciu 1,5 butelki wina tygodniowo,” napisał w opinii opublikowanej w Expressen. Wskazuje on, że według statystyk, 41% dorosłych Szwedów spożywa alkohol w ilościach, które Transportstyrelsen uznaje za podstawę do odebrania prawa jazdy.
Lekarz rezydent Tor Stålhammar w artykule w Läkartidningen (czasopiśmie medycznym) zakwestionował wiarygodność metody PEth i zwrócił uwagę na poważne konsekwencje odebrania prawa jazdy.
Z kolei chemik szpitalny Anders Helander broni metody, twierdząc, że jest ona bezpiecznym sposobem na wykazanie spożycia alkoholu. Podkreśla jednak, że sama wysoka wartość PEth nie może być podstawą do odebrania prawa jazdy: „Lekarze mogą ocenić, że pacjent z powodów medycznych nie nadaje się do posiadania prawa jazdy, w oparciu o to, co jest opisane w ustawie o prawie jazdy, a tutaj powtarzające się wysokie wartości PEth mogą wskazywać, że tak jest.”
Transportstyrelsen wyjaśnia i zapowiada zmiany:
W odpowiedzi na krytykę, Transportstyrelsen wydał w poniedziałek (brak daty, należy uzupełnić) oświadczenie, w którym stwierdza, że medialne doniesienia były częściowo mylące. Agencja zaprzecza, jakoby utożsamiała swoją definicję „nadużycia” alkoholu z definicją „ryzykownego używania” Socialstyrelsen. Transportstyrelsen podkreśla, że do zbadania nadmiernego spożycia alkoholu wymagane są co najmniej dwa testy PEth.
Agencja zapowiada aktualizację przepisów dotyczących wymagań medycznych (dotyczących alkoholu i narkotyków) dla posiadaczy prawa jazdy. Główne proponowane zmiany:
- Usunięcie diagnozy „uzależnienia”.
- Zastąpienie jej wymogiem diagnozy „szkodliwego używania” lub trwałego nadmiernego spożycia alkoholu.
- Dodatkowe kryteria medyczne: Osoba musi również spełniać co najmniej jedno z trzech kryteriów:
- Brak kontroli nad spożywaniem alkoholu.
- Upośledzenie funkcji poznawczych.
- Objawy odstawienia alkoholu lub potrzeba picia alkoholu w celu uniknięcia odstawienia.
Według Transportstyrelsen, nowe przepisy mają doprecyzować, kiedy dana osoba jest medycznie niezdolna do posiadania prawa jazdy. Agencja przewiduje, że zmiana przepisów zmniejszy liczbę cofniętych praw jazdy w tym obszarze.
