Zwykła kontrola drogowa w Szwecji może zakończyć się utratą samochodu – nawet jeśli Ty, jako właściciel w dowodzie rejestracyjnym, nie masz długów ani nie jesteś przestępcą. Nowe metody i przepisy dają policji i komornikowi (Kronofogden) szersze uprawnienia do zajmowania pojazdów. Poznaj dwa główne scenariusze.
Przypadek 1: Pożyczyła bratu auto – straciła je przez jego długi (Zajęcie za długi – Utmätning)
Historia kobiety z Växjö pokazuje, jak łatwo można stracić pojazd. Pożyczyła swoje BMW bratu. Gdy policja zatrzymała go do kontroli w Älmhult, okazało się, że mężczyzna ma około 150 000 koron długu. Komornik (Kronofogden) natychmiast wkroczył do akcji i zajął samochód o wartości 75 000 SEK.
Siostra odwołała się, przedstawiając dowód rejestracyjny, ubezpieczenie i dowody opłacenia podatku – wszystko na jej nazwisko. Sąd rejonowy przyznał jednak rację komornikowi. Dlaczego? Kobieta nie była w stanie przedstawić umowy kupna-sprzedaży, która bezsprzecznie potwierdzałaby jej własność od momentu rzekomego zakupu kilka miesięcy wcześniej. W efekcie uznano, że istnieją silne podstawy, by sądzić, że faktycznym użytkownikiem i domniemanym właścicielem (w rozumieniu prawa egzekucyjnego) jest zadłużony brat. Samochód został sprzedany na aukcji.
Kluczowy wniosek: W przypadku egzekucji długów liczy się nie tylko wpis w dowodzie rejestracyjnym, ale to, kogo komornik uzna za faktycznego posiadacza/właściciela. Pożyczanie auta osobie zadłużonej niesie ryzyko.
Przypadek 2: Brak dochodów, drogie auto? Konfiskata za podejrzenie przestępstwa (Niezależna konfiskata – Fristående förverkande)
Od listopada 2024 roku obowiązuje w Szwecji nowe prawo o tzw. niezależnej konfiskacie. Pozwala ono na zajęcie mienia (np. samochodu), jeśli istnieje uzasadnione podejrzenie, że pochodzi ono z działalności przestępczej – nawet jeśli nikt nie został skazany za konkretne przestępstwo ani nie ma długów.
W Malmö zapadły już pierwsze wyroki na tej podstawie. W dwóch osobnych sprawach mężczyźni w wieku 20 lat stracili swoje samochody (warte 70 tys. i 120 tys. SEK) po kontrolach drogowych. Sąd uznał, że:
- Kierowcy nie mieli udokumentowanych legalnych dochodów.
- Posiadali duże ilości gotówki.
- Mieli wcześniejsze wyroki za przestępstwa motywowane zyskiem.
- Wyjaśnienia krewnych dotyczące zakupu aut były niejasne i sprzeczne.
Sąd orzekł, że „jest zdecydowanie bardziej prawdopodobne, że samochód jest wynikiem przestępstwa niż że nie jest” i nakazał konfiskatę.
Kluczowy wniosek: Państwo może odebrać majątek, jeśli nie potrafisz wiarygodnie wyjaśnić jego legalnego pochodzenia, zwłaszcza gdy inne okoliczności wskazują na możliwy związek z przestępczością.
Dwa powody konfiskaty: Podsumowanie
Choć w obu przypadkach interwencję zaczyna policja, a efektem jest utrata samochodu, podstawy prawne i decydenci są różni:
- Zajęcie (Utmätning): Dotyczy długów osoby faktycznie użytkującej auto. Decyduje Kronofogden. Celem jest spłata wierzycieli.
- Niezależna Konfiskata (Fristående förverkande): Dotyczy podejrzenia przestępczego pochodzenia majątku. Decyduje sąd na wniosek prokuratora. Celem jest odebranie korzyści z przestępstwa.
Warto mieć świadomość tych mechanizmów, posiadać solidną dokumentację własności pojazdu i uważać, komu powierza się swój samochód.
