Ceny energii elektrycznej w Szwecji doświadczają gwałtownych wahań, co niepokoi zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorstwa. W środę ceny spotowe energii elektrycznej, które są ustalane na giełdzie Nord Pool, wzrosną do rekordowych poziomów w całym kraju, co przełoży się na wyższe rachunki dla gospodarstw domowych i firm.
Rekordowe ceny energii w całej Szwecji
Według raportu opublikowanego przez Dagens Industri, w środę rano cena spotowa wyniesie około 3 SEK za kilowatogodzinę (kWh) we wszystkich czterech obszarach cenowych w Szwecji.
Najwyższa godzinowa cena energii elektrycznej wyniesie:
- 316 öre/kWh w północnej Szwecji (obszar cenowy 1) między 8:00 a 9:00 rano.
To zaskakujące, ponieważ północ kraju zwykle ma niższe ceny ze względu na dostęp do taniej energii wodnej.
Średnie dzienne ceny w obszarach cenowych:
- Obszar 3 (Sztokholm, Göteborg): 166 öre/kWh.
- Najwyższe ceny w skali całego dnia prognozowane są w południowej Szwecji.
Nowy model przesyłu energii pod ostrzałem krytyki
Wysokie ceny energii są częściowo efektem wprowadzenia nowego modelu przesyłu energii elektrycznej przez Svenska kraftnät. Model ten, oparty na przepływie energii, został wdrożony z myślą o lepszej kompatybilności z rynkiem Unii Europejskiej. Jednak zdaniem ekspertów i organizacji biznesowych, model ma poważne wady.
- Christian Holtz, analityk ds. energii elektrycznej w Merlin & Metis, wskazuje, że tak wysokie ceny w północnej Szwecji byłyby nie do pomyślenia przed wprowadzeniem nowego modelu.
- Konfederacja Szwedzkich Przedsiębiorstw (Svenskt Näringsliv) skrytykowała model, podkreślając, że został wprowadzony kosztem konkurencyjności szwedzkiej gospodarki. W październiku organizacja apelowała o wstrzymanie prac nad modelem.
Wpływ na gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa
Wzrost cen energii elektrycznej dotyka wszystkich – od gospodarstw domowych po duże przedsiębiorstwa.
- Gospodarstwa domowe: Wyższe rachunki mogą szczególnie obciążyć budżety rodzin w południowej i środkowej Szwecji, gdzie ceny energii są tradycyjnie wyższe. Zimą, gdy zużycie energii wzrasta, problem staje się jeszcze bardziej odczuwalny.
- Przedsiębiorstwa: Firmy, zwłaszcza energochłonne sektory przemysłu, odczuwają presję na zwiększenie kosztów operacyjnych, co może wpłynąć na ich konkurencyjność na rynku międzynarodowym.
Dlaczego ceny energii rosną?
Wzrost cen energii w Szwecji jest wynikiem kilku czynników:
- Nowy model przesyłu energii: Zmiana w sposobie alokacji mocy przesyłowej wprowadzona przez Svenska kraftnät, mająca na celu zharmonizowanie rynku UE.
- Sezon zimowy: Zwiększone zapotrzebowanie na energię w okresie zimowym.
- Międzynarodowe rynki energii: Fluktuacje cen na rynkach europejskich, związane z dostawami gazu i energii.
Co dalej?
Eksperci wzywają do dalszych analiz i debat na temat wpływu nowego modelu na szwedzkie społeczeństwo. Jak zauważa Michelle Tun von Gyllenpalm, ekspert ds. energii w Konfederacji Szwedzkich Przedsiębiorstw:
- „Nie wiemy jeszcze, dla kogo ten model jest korzystny i co oznacza dla gospodarstw domowych i firm.”
Jak przygotować się na rosnące ceny energii?
W obliczu dynamicznie zmieniających się cen energii konsumenci i przedsiębiorstwa mogą rozważyć kroki, które pomogą złagodzić skutki wzrostów:
- Efektywność energetyczna: Inwestowanie w energooszczędne urządzenia i izolację budynków.
- Zmiana dostawcy energii: Porównanie ofert na rynku i wybór korzystniejszych taryf.
- Monitorowanie zużycia: Świadome zarządzanie energią, szczególnie w godzinach szczytu.
