Przewodnik po Archipelagu Sztokholmskim

Cieplejsza pogoda oznacza, że to wspaniały czas na wyjście na zewnątrz i zwiedzenie sztokholmskiego archipelagu. Archipelag to tysiące wysp rozproszonych po morzu Bałtyckim – niektóre z pięknymi miasteczkami z drewnianymi posiadłościami, inne puste i bardziej odległe. Nasz przewodnik pomoże ci podróżować po nich tak jak prawdziwy mieszkaniec Sztokholmu. Znajdziesz tutaj wskazówki, które wyspy odwiedzić i co na nich zobaczyć.

Archipelag Sztokholmski historycznie był domem dla rolników i rybaków, dzisiaj jest to wielki cel turystyczny, gdzie wielu mieszkańców miasta posiada letnie dom,y a na wielu wyspach można spotkać hotele i hostele.

Jednak wciąż da się tam znaleźć prawdziwe oazy spokoju – skärgård – w postaci skalistych wysepek, z lasami do poznawania, plażami i oczywiście otaczającym wszystko morzem.

Każda wyspa ma swój własny charakter i znajdziemy zarówno puste wyspy (ale tam raczej trzeba wybrać się własną łodzią) jak i takie ze wszystkimi możliwymi atrakcjami. Wybraliśmy dla was 10 najlepszych miejsc z całego archipelagu, tak aby każdy znalazł coś ciekawego dla siebie.

Podstawowe informacje

Archipelag jest olbrzymi i bardzo zróżnicowany: centralna część jest łatwo dostępna ze Sztokholmu, a południowa oraz jeszcze luźniejsza północna są znacznie cichsze i oferują one zachwycające widoki.

Wiele większych wysp w centrum archipelagu jest dostępnych autobusem, są to między innymi Vaxholm, Stavsnäs, oraz Gustavsberg w Värmdö, gdzie znajdziesz także muzeum regionu.

Ale oczywiście duża część uroku to jednak korzystanie z wody, w lecie dostępnych jest wiele wycieczek łodziami po archipelagu (niektóre firmy pływają przez cały rok).

Promy prywatnych linii Cinderella odpływają z Nybrokajen w centrum Sztokholmu, a linia Waxholmsbolaget z Strömkajen w pobliżu Kungsträdgården. Poniżej w przewodniku znajdziesz godziny rozpoczęcia podróży z tych dwóch miejsc, ale jeśli mieszkasz blisko Nacka Strand lub Gåshaga w Lidingö, to stamtąd także możesz dostać się na wiele wysp unikając podróży do centrum miasta.

A co najlepsze w szczycie sezonu 2018, możesz podróżować liniami Waxholmsbolaget całkowicie za darmo, jeśli posiadasz 30 lub 60 dniowy albo całoroczny bilet SL (publicznej komunikacji w Sztokholmie). Takie ułatwienie obowiązuje do 29 kwietnia a także na jesieni pomiędzy 3 września a 9 października. Podczas letnich miesięcy musisz kupić bilet na konkretną trasę albo za 420 koron (~169 zł) nabyć pięciodniowy karnet na wszystkie podróże między wyspami.

Jeśli nie odpowiadają ci godziny działania promów, to zawsze możesz skorzystać z taxi łódek oferujących przewóz pomiędzy dowolnymi wyspami.

Jeśli wybierasz się na małą samotną wysepkę to pamiętaj o zapakowaniu wystarczającej ilości picia i jedzenia. Jeśli jednak zamierzasz wybrać się do popularnych miejsc to znajdziesz tam wiele kafejek i restauracji. W lasach na wyspach powszechne są niestety kleszcze i komary, należy więc zaopatrzyć się w środki odstraszające owady i kleszcze. Jeśli podróżujesz z psem to sprawdź czy odwiedzana wyspa nie jest obszarem ochrony środowiska, jeśli tak to pies musi cały czas być trzymany na smyczy.

Upewnij się co do właściwych godzin odejścia promów, na wyspach dalszych od Sztokholmu może być ich bardzo mało w ciągu dnia. Na kilku potrzebne jest wcześniejsze powiadomienia o chęci udania się tam promem. Wygodne narzędzie do zaplanowania takiej podróży znajdziesz na stronie Waxholmsbolaget. Nie obawiaj się, że zostaniesz na jakiejś wyspie! Jeśli zabraknie dla ciebie miejsca na ostatnim promie, firma przewozowa załatwi transport specjalnie dla ciebie. Na większości promów znajduje się kawiarnia oraz udostępniany jest sygnał Wi-Fi.

Vaxholm

Czas podróży: 55 minut w każdą stronę ze Sztokholmu (Strömkajen) liniami Waxholmsbolaget, 50 minut i 115 koron (~46 zł) w każdą stronę liniami Cinderella (Strandvägen) od 27 kwietnia.

Najlepsze dla: Każdego kto nie ma za dużo czasu lub nie chce się zapuszczać zbyt daleko

Nie przegap: Przepięknej nadbrzeżnej kawiarni Vaxholms Hembygdsgårds Café

Vaxholm to najlepsze miejsce na rozpoczęcie zwiedzania archipelagu co najmniej z dwóch powodów. Po pierwsze łatwo jest się tam dostać, podróż jest relatywnie krótka a komunikacja z centrum Sztokholmu jest regularna (Można nawet wrócić do centrum autobusem, jeśli nie masz ochoty na ponowną podróż promem). Po drugie naprawdę jest tam co robić. Samozwańcza stolica archipelagu posiada wiele przepięknych drewnianych domów, sklepów i restauracji. Można także za darmo wejść na wieżę w fortecy i również za darmo wstąpić do muzeum. Pamiętaj jednak, że aby dostać się do fortecy trzeba zapłacić za krótką podróż elektryczną łódką.

Alternatywnie możesz opuścić zatokę i udać się na ciche szlaki po Vaxholm. W pobliżu znajduje się mała wyspa Badholmen, którą można wynająć na różnie okazje takie jak śluby, przyjęcia i różne uroczystości.  

Grinda

Czas podróży: 1:55 godz. w każdą stronę ze Sztokholmu (Strömkajen) z Waxholmsbolaget, 1:20 godz i 130 koron (~52 zł) w każdą stronę z Cinderella (Strandvägen) od 27 kwietnia.

Najlepsze dla: Aktywnych rodzin

Nie przegap: Wizyty w saunie

To pierwsza z ‘prawdziwych’ wysp archipelagu, czyli taka, gdzie naprawdę można się dostać tylko drogą wodną. Możesz na niej skorzystać z kempingu albo hotelu Grinda Wärdshus w stylu art nouveau, w którym można udać się do ciekawej pływającej sauny. Alternatywnie i znacznie taniej można skorzystać z sauny w hostelach i jednej położonej na samym brzegu.

Możesz odpoczywać po prostu spacerując po lesie lub relaksując się na plaży albo wybrać aktywniejszą formę i wynająć kajak, łódź wiosłową lub zagrać w siatkówkę albo petanque (gra podobna do boule). Na wyspie znajduje się także leśna ścieżka edukacyjna dla dzieci, na której dowiedzą się one wiele o lokalnej florze i faunie. Z dziećmi można także odwiedzić zwierzęta na lokalnej farmie.  

Sandhamn

Czas podróży: Około 2 godzin transportem publicznym: Autobus 433 lub 434 ze Slussen do Stavsnäs (około 1 godziny), gdzie promy Waxholmsbolaget odpływają do Sandhamn (30 min lub 1 godzinę zależnie od pory). Tutaj znajdziesz dokładny rozkład.

Od 27 kwietnia promy Cinderella odpływają tam także bezpośrednio ze Strandvägen. Wycieczka kosztuje 160 koron(~64 zł) w każdą stronę i zajmuje 2:15 godziny.

Najlepsze: Nocne życie

Nie przegap: Muzeum przedstawiającego życie ludzi na archipelagu w różnych wiekach

Wyspa jest bardzo spokojna pomimo pewnej sławy zawdzięczanej kręconemu tu serialowi Sandhamn Murders, ale na pewno nie będziesz się tutaj nudził. W pobliżu zatoki znajduje się wiele barów, dalej znajdziesz również ośrodki spa, a możesz również udać się w głąb wyspy na leśne wycieczki. Na miejscu można wynająć motocykl albo motorówkę, ale możesz także spędzić cały dzień na łowienie, grze w minigolfa lub na żeglowaniu. Dla fanów książek jest tutaj także przygotowana ścieżka śladami serii Sandhamn Murders.

Arholma

Czas podróży: Około 4 godzin promem Waxhomsbolaget ze Sztokholmu (Strömkajen). Rozkład bezpośrednich promów znajdziesz tutaj.

Alternatywnie, możesz pojechać do Simpnäs samochodem lub autobusem (2-3 godziny), skąd prom płynie 15 minut

Najlepsze: Tradycje morskie

Nie przegap: Latarni morskiej Arholma oraz dawnego punktu widokowego, w którym latem odbywa się wystawa sztuki, a także oczywiście jest z niego piękny widok na morze

Jedna z największych wysp w północnej części archipelagu Arholma jest także najdalej na północ położoną zamieszkałą wyspą, więc na pewno warto się tutaj wybrać. Do bardzo dobre miejsce, jeśli chcesz się dowiedzieć więcej o obronie Szwecji i o szwedzkich tradycjach morskich. Możesz tego dokonać zwiedzając zabytkowe obiekty wojskowe oraz muzeum obrony wybrzeża. Albo po prostu zrelaksuj się w lesie lub publicznej saunie przed przetestowaniem jednego w wydzielonych miejsc do pływania.

Möja

Czas podróży: 3:20 godziny w jedną stronę ze Sztokholmu (Strömkajen) do Berg, głównego miasta na wyspie liniami Waxholmsbolaget. Dodatkowe 20 minut, aby dostać się do Långvik oraz jeszcze 10 minut na udanie się do Dragedet. Dokładny rozkład znajdziesz tutaj.

2:45 godziny i 160 koron (~64 zł) w każdą stronę ze Sztokholmu (Strandvägen) do różnych punktów na wyspie liniami Cinderella, od 27 kwietnia.

Najlepsze: Wioska znana z pocztówek

Nie przegap: Wikströms Fisk, restauracji z owocami morza prowadzonej przez jedynego zawodowego rybaka na całym archipelagu

Wycieczka na wyspę Möja zamieszkaną od czasów Vikingów nie może rozczarować. Wyspa jest dobrze przygotowana na turystów i posiada mnóstwo kawiarni, sklepów, hosteli oraz domków do wynajęcia, ale mimo tego zachowała swój tradycyjny wdzięk. Na wyspie znajdziesz wiele małych wsi, więc na pewno znajdziesz miejsce, które się Tobie spodoba. W Berg jest muzeum oraz mały parkiet do tańczenia na dworze. Na północnym końcu radzimy zobaczyć piękny widok morza w Långvik.

Svartsö

Czas podróży: 2:20 godz. w każdą stronę ze Sztokholmu (Strömkajen), podróż do Alsvik (Svartsö) liniami Waxholmsbolaget. Dodatkowe 15 minut, aby dostać się do Skälvik po wschodniej stronie wyspy. Dokładny rozkład znajdziesz tutaj lub tutaj, aby udać się do Norra Svartsö (2:15 godz.).

1:30 godz. i 150 koron(~60 zł) (do Alsvik i Skälvik) w każdą stronę liniami Cinderella, od 27 kwietnia.

Najlepsze dla: wycieczek po lesie

Nie przegap: Storträsk, największego jeziora na wyspie, świetnego miejsca do pływania

W Alsvik promy przybijają dokładnie do sklepu z alkoholami Systembolaget co pozwala ci nabyć odpowiednie napoje na piknik na pobliskiej plaży. Zwiedź wyspę pieszo albo na rowerze i podziwiaj malownicze lasy oraz relaksuj się nad jeziorami. Żeby przenocować możesz wynająć surowy namiot na polu Svartsö logi albo znacznie wygodniejszy pokój w hotelu.

Landsort/Öja

Czas podróży: Około 2:15 godz. Najpierw pojedź pociągiem ze Sztokholmu do Nynäshamn, następnie wsiądź w autobus 852 do Ankarudden. Z Ankarudden prom płynie 40 minut. Dokładny rozkład znajdziesz tutaj.

Najlepsze dla: obserwacji ptaków i odpoczynku na wsi

Nie przegap: Wynajmij pokój w wieży obserwacyjnej lub w starych koszarach

Landsort jest najbardziej południowym punktem archipelagu i chociaż oficjalną nazwą wyspy jest Öja, to często określana jest od nazwy latarni znajdującej się na południowym końcu właśnie jako Landsort. W malowniczej wsi mieszka tam zaledwie 35 osób, ale na pewno nie będziesz się tam nudził. Znajdziesz tam niecodzienne obiekty przyrodnicze, a także warty odwiedzenia mający 3000 lat labirynt, który podobno zapewnia szczęśliwe moce żeglarzom i rybakom oraz stary cmentarz pozostały po epidemii dżumy. W lecie 2018 roku będzie można zobaczyć tam także wystawę rzeźb. 

Finnhamn

Czas podróży: 4:20 w każdą stronę ze Sztokohlmu (Strömkajen), czasem łącznie ze zmiana promu na Vaxholm, linie Waxholmsbolaget. Pełny rozkład znajdziesz tu i tu.

2:10 godz. i 160 koron(~64 zł) w każdą stronę liniami Cinderella, od 27 kwietnia.

Najlepsze: dla wycieczek ekologicznych

Nie przegap: Wynajęcia łódki wiosłowej w celu wpłynięcia na jedną z mniejszych wysepek – Finnhamn to właściwe grupa wysp

Znajdziesz tutaj wspaniałe piaszczyste plaże i świetne miejsca do pływania. Wyspa Finnhamn jest prawdziwym wakacyjnym rajem, promy przybijają do popularnej restauracji Finnhamns Café Krog. Możesz także udać się na aktywną wycieczkę wynajętym kajakiem albo zaliczyć kurs paintballa lub wspinaczki z linami. Oczywiście możesz też po prostu powłóczyć się po lasach a następnie znaleźć sobie kwaterę i dobrą restaurację.

Gällnö

Czas podróży: 2 godziny z Waxholmsbolaget ze Sztokholmu (Strömkajen) bezpośrednim promem (tutaj znajdziesz rozkład); Alternatywnie autobus do Sollenkroka lub Boda na Värmdö i promem stamtąd.

Lub 1:30 godz. liniami Cinderella za 150 koron (~60 zł), do 27 kwietnia.

Najlepsze: Całkowita ucieczka od zgiełku miasta

Nie przegap: Kwitnących wiśni i jabłoni na wiosnę

Kolejny wspaniały zakątek archipelagu ze wspaniałymi piaszczystymi plażami, łódkami wiosłowymi do wynajęcia, miejscami do pływania oraz polami i łąkami. Pomimo tego, że jest to w miarę blisko od centrum Sztokholmu jest tutaj bardzo cicho i spokojnie.

Utö

Czas podróży: 2 godziny. Jeśli pojedziesz pociągiem do Nynäshamn, możesz popłynąć promem z przstani Fiskebryggan obok dworca, do Alå.

Trochę krótsza (1:40 godz) ale bardziej skomplikowana trasa, to pociąg ze Sztokholmu do Västerhaninge, następnie 15 minut autobusem 846 do Årsta brygga, skąd promy przepływają w 40 minut do Gruvbryggan.

Najlepsze: Plaże

Nie przegap: Wiatraka z przepięknym widokiem na wyspę i morze oraz wspaniałego chleba z miejscowej piekarni

Ta wyspa posiada unikalną historię, znajduje się na niej najprawdopodobniej najstarsza w Szwecji kopalnia rudy żelaza (możesz zwiedzić muzeum kopalni). Na początku XX wieku wyspa została jednak przekształcona w centrum rozrywek. Biznesmen EM Levin dogadał się z mieszkańcami wyspy, którzy opuścili swoje domy a cała okolica została przekształcona w wakacyjny kurort, w którym bywały wielkie szwedzkie gwiazdy w tym na przykład Greta Garbo.

Dziś znajdziecie tam także wiele miejsc z doskonałym jedzenie i napojami, jeśli wyleżycie się już na plaży. Dostępny jest tam także sklep z alkoholami. Dla fanów sportów dostępne są rowery, kajaki, łódki wiosłowe, Segwaye oraz paintball.