Szwedzki rząd chce wprowadzić nową karę – areszt bezpieczeństwa – która pozwoli skazywać szczególnie niebezpieczne osoby na bezterminowe pozbawienie wolności. Zmiana ma obowiązywać od 1 marca 2026 r. i dotyczyć sprawców z wysokim ryzykiem powrotu do poważnej przestępczości. „Niektórzy przestępcy są tak niebezpieczni, że nie powinni być automatycznie zwalniani” – uzasadniają minister sprawiedliwości Gunnar Strömmer i współautorzy w artykule dla gazety Expressen.
Co przewiduje projekt
Nowa instytucja ma wypełnić lukę, w której nie da się wydłużyć zwykłej kary, mimo oczywistego ryzyka poważnych recydyw po zwolnieniu. Projekt skierowano do Rady Prawnej. Wskazuje on kryteria, zasady orzekania oraz kontrolne mechanizmy oceny ryzyka.
Kogo może objąć areszt bezpieczeństwa
Areszt ma dotyczyć osób ponownie skazanych za poważne przestępstwa z użyciem przemocy, przestępstwa seksualne czy podpalenia, wobec których stwierdzono wysokie ryzyko powrotu do czynu. Możliwe będzie też orzeczenie wobec sprawców wielu szczególnie poważnych przestępstw, za które grozi co najmniej 6 lat więzienia.
Jak będzie działać kara
Sąd najpierw wyznaczy minimalny okres odpowiadający zwykłej karze pozbawienia wolności. Następnie doda dodatkowy okres 4–6 lat, który tworzy „bufor” bezpieczeństwa. To rozwiązanie ma umożliwić kontynuację izolacji, jeśli zagrożenie dla społeczeństwa utrzymuje się po upływie minimum.
Kontrola ryzyka i przedłużenia
Dodatkowy okres może być przedłużany o maksymalnie 3 lata, jeśli będzie to absolutnie konieczne dla ochrony społeczeństwa. Każde przedłużenie wymaga orzeczenia sądu i oparte jest na ocenie ryzyka przygotowanej przez Instytut Medycyny Sądowej. Model ma łączyć bezpieczeństwo publiczne z kontrolą sądową.
Warunkowe zwolnienie i nadzór
Z aresztu bezpieczeństwa nie stosuje się automatycznego warunkowego zwolnienia. Sąd może jednak zezwolić na wyjście po odbyciu minimalnego okresu, pod warunkiem specjalnego nadzoru i kontroli poza zakładem karnym. Ma to ograniczyć ryzyko, a jednocześnie dać możliwość stopniowej readaptacji.
Wyłączenia i granice
Nowa kara nie obejmie osób poniżej 18 roku życia. Projekt ma więc wyraźną granice wiekową, spójną z zasadą szczególnej ochrony nieletnich.
Uzasadnienie i kontekst
Według rządu obecne przepisy nie zawsze pozwalają adekwatnie chronić społeczeństwo przed sprawcami, u których ryzyko ciężkiej recydywy jest bardzo wysokie. Areszt bezpieczeństwa ma być środkiem wyjątkowym, stosowanym w ściśle określonych przypadkach i pod ciągłym nadzorem sądu.
