Gminni ochroniarze w Szwecji to najgłośniejsza z nowych propozycji Moderaterna. Partia przyjęła pakiet rozwiązań w polityce karnej: od możliwości tworzenia gminnych formacji ochrony po dożywocie za „szczególnie brutalny gwałt” i rozszerzenie zakazów zbliżania się. O decyzjach informował m.in. Aftonbladet (TT) po głosowaniach na zjeździe w Västerås.
Co przyjęto na zjeździe (wybór)
Partia poparła powołanie nowej kategorii gminnych ochroniarzy z dłuższym szkoleniem i szerszymi uprawnieniami niż dzisiejsi ordningsvakter; standardowym wyposażeniem mają być pałki, kajdanki i gaz pieprzowy, a w wyjątkach – po decyzji policji – możliwe byłyby tasery lub broń palna. Moderaterna podkreśla publiczny charakter formacji i nadzór państwowy.
Zgromadzenie przyjęło też postulat wprowadzenia nowego typu przestępstwa: „synnerligen grov våldtäkt” z karą dożywotniego więzienia. To krok dalej niż wcześniejszy kierunek rządu, który mówił o dożywociu przy wielokrotnych brutalnych gwałtach – potwierdzał to wcześniej minister sprawiedliwości Gunnar Strömmer w SVT.
Delegaci poparli ponadto możliwość wydawania zakazów zbliżania się w celach prewencyjnych i wydłużenie maksymalnego okresu obowiązywania takich zakazów. Równolegle obowiązuje już rządowa nowelizacja z 1 lipca 2025 r., która poszerzyła stosowanie kontaktförbud – stąd decyzja Moderaterna celuje w następny etap zaostrzeń.
Kolejna przyjęta propozycja to „fundusz konfiskaty” (förverkandefond), w którym przejęte zyski z przestępstw mają zasilać wsparcie ofiar i działania prewencyjne. O pomyśle informowały SVT i media regionalne przed i w trakcie zjazdu.
Gminni ochroniarze: co wiadomo dziś
Moderaterna argumentuje, że gminy potrzebują narzędzi do „domykania” luki między profilaktyką a interwencją. Gminni ochroniarze w Szwecji mieliby działać w całej gminie, współpracować z policją, móc zatrzymywać i transportować osoby oraz wykonywać zgłoszenia „orosanmälan” do służb. Zastrzeżono, że ewentualne pozwolenia na broń pozostaną wyjątkiem i zawsze pod oceną Polismyndigheten.
Moim zdaniem ten projekt celnie odpowiada na brak stałej obecności policji w miejscach o powtarzających się incydentach. Ryzyko widzę w granicach kompetencyjnych: bez precyzyjnych procedur i szkoleń łatwo o konflikt ról lub rozbieżności standardów między gminami.
Zaostrzenia kar za przemoc seksualną: kontekst
W czerwcu rząd zapowiadał, że sprawcy wielokrotnych brutalnych gwałtów powinni móc dostać dożywocie. Teraz Moderaterna chce, by dożywocie było możliwe już za jeden „szczególnie brutalny” czyn. To sygnał polityczny i kierunek na ostrzejsze wyroki – choć szczegółowa definicja typu czynu będzie kluczowa przy ewentualnym procesie legislacyjnym.
Zakazy zbliżania się – stan prawny i plany
Od 1 lipca 2025 r. obowiązują szerokie zmiany, które miały zwiększyć liczbę orzekanych zakazów i wzmocnić ochronę osób zagrożonych przemocą. Moderaterna idzie dalej, domagając się prewencyjnych zakazów, zanim dojdzie do przestępstwa, i dłuższych terminów. To wymagałoby nowych przepisów i testu proporcjonalności w świetle obecnej praktyki sądów i prokuratury.
Kalibracja między „więcej obecności” a „więcej państwa”
Pakiet Moderaterna to próba pogodzenia lokalnej „widzialności” bezpieczeństwa z ostrzejszym prawem wobec przemocy seksualnej. Słabością może być nierówna jakość wdrożeń w gminach i ryzyko rozproszenia odpowiedzialności. Siłą – jasny komunikat, że ofiary i porządek publiczny są w centrum, a zyski z przestępstw wracają do systemu wsparcia.
