W 2024 roku szwedzki Urząd ds. Emerytur i Rent wypłacił 455 miliardów koron dla 2,3 miliona osób, ale szacunki urzędników pokazują, że aż 1,3 miliarda koron rocznie trafia na niewłaściwe konta – z powodu błędów, nieprawidłowości lub nadużyć.
To ogromna suma, którą państwo zamierza teraz odzyskać – a działania są już w toku.
💰 Zwroty i blokady wypłat rosną z roku na rok
W 2024 roku urząd zażądał zwrotu 227 milionów koron, a także wstrzymał wypłaty na kwotę 612 milionów. To oznacza 28-procentowy wzrost w stosunku do ubiegłego roku i czwarty z rzędu rok wzrostów w tej kategorii.
„Każda zainwestowana korona przynosi osiem koron w odzyskanych środkach” – mówi dyrektor generalna Anna Pettersson Westerberg.
Przeciętny pracownik urzędu odpowiedzialny za kontrolę przynosi państwu:
- 4,5 mln koron w zwrotach,
- 16,5 mln koron w wstrzymanych wypłatach, co daje łącznie 21 milionów koron rocznie.
🛠️ Cztery filary nowej strategii Urzędu Emerytalnego
Aby ograniczyć błędy i nadużycia, urząd planuje działania w czterech głównych obszarach:
- Koncepcja deklaracji – podobnie jak w przypadku rozliczeń podatkowych, dane w formularzach mają być wstępnie wypełnione, by zmniejszyć ryzyko pomyłek.
- Nowelizacja przepisów – uproszczenie prawa i precyzyjne zdefiniowanie warunków przyznawania świadczeń.
- Lepsza wymiana informacji – współpraca między instytucjami ma ułatwić wykrywanie nieprawidłowości.
- Zacieśnienie współpracy między organami – urząd chce lepiej współdziałać z gminami, urzędem skarbowym i służbami socjalnymi.
🚨 Projekt ÅKA: odzyskać, uporządkować, rozliczyć
Nowa inicjatywa nosi nazwę ÅKA, co w tłumaczeniu oznacza „odzyskiwanie, aktywację i zamykanie zaległości”. Projekt ma potrwać dwa lata, a jego celem jest nie tylko odzyskanie nienależnie wypłaconych środków, ale także stworzenie trwalszych rozwiązań zapobiegających takim sytuacjom w przyszłości.
⚖️ Krytyka ze strony organizacji emeryckich
Organizacje emerytów wyrażają jednak obawy i sprzeciw wobec części działań. Joel Stade z PRO, Krajowej Organizacji Emerytów, uważa, że państwo zaczyna walkę z błędami od złej strony.
„System dodatku mieszkaniowego jest niepotrzebnie skomplikowany. Trzeba podać wiele danych, bardzo łatwo się pomylić” – mówi Stade.
Według niego nawet 60 000 starszych osób może otrzymać wezwania do zwrotu świadczeń, mimo że ich błędy nie były celowe, a wynikały z nieczytelnych formularzy i złożonych procedur.
„To absurd – najpierw tworzy się system, w którym łatwo popełnić błąd, a potem żąda się zwrotu pieniędzy od osób, które często żyją z minimalnych środków” – podkreśla ekspert.
📊 Podsumowanie – fakty i liczby
| Kategorie | Kwoty / dane (2024) |
|---|---|
| Całkowita kwota wypłat | 455 miliardów SEK |
| Liczba emerytów | 2,3 miliona |
| Szacowane błędy i nadużycia | 1,3 miliarda SEK rocznie |
| Zwroty zażądane przez urząd | 227 milionów SEK |
| Wstrzymane wypłaty | 612 milionów SEK |
| Zwrot z inwestycji w kontrole | 8:1 |
| Liczba emerytów zagrożonych wezwaniami | ok. 60 000 |