Wysłannicy NATO nie osiągnęli w środę konsensusu w sprawie rozpoczęcia rozmów o członkostwie z Finlandią i Szwecją, jak poinformowali dyplomaci, ponieważ Turcja ponowiła swój sprzeciw wobec przystąpienia obu krajów nordyckich.
Wysłannicy spotkali się w kwaterze głównej NATO w Brukseli po tym, jak ambasadorowie Finlandii i Szwecji złożyli pisemne wnioski o przyjęcie do organizacji wojskowej, co oznacza jedno z największych geopolitycznych następstw wojny Rosji na Ukrainie – i co może zmienić mapę bezpieczeństwa Europy.
Dyplomaci, którzy nie chcieli być wymienieni z nazwiska ze względu na delikatny charakter postępowania, odmówili dokładnego określenia, kto lub co wstrzymuje procedurę. Wskazali na wiadomości od wielu z 30 sojuszników NATO, którzy z zadowoleniem przyjęli wniosek Finlandii i Szwecji.
Ambasador Litwy Deividas Matulionis powiedział szwedzkim i fińskim mediom, że wysłannicy wymienili poglądy na temat bezpieczeństwa narodowego. “Rozmowa dotyczyła tego tematu, ale komentarz należy do Turcji” – powiedział.
Urzędnicy NATO również odmówili podania szczegółów. Podkreślili oni wcześniejsze środowe uwagi Sekretarza Generalnego Jensa Stoltenberga, że “jesteśmy zdecydowani pracować nad wszystkimi kwestiami i osiągnąć szybkie zakończenie”. Spotkania i kontakty dyplomatyczne mające na celu rozwiązanie problemu będą kontynuowane.
Ale Turcja jest jedynym sojusznikiem, który jasno wyraził swój sprzeciw. Prezydent Recep Tayyip Erdogan nalega, aby Finlandia i Szwecja okazały więcej szacunku dla tureckiej wrażliwości w kwestii terroryzmu. Nie chce ustąpić w kwestii, jak twierdzi, ich rzekomego wsparcia dla kurdyjskich bojowników.
Erdogan oskarża te dwa kraje o przymykanie oczu na działalność zakazanej Partii Pracujących Kurdystanu, czyli PKK, mimo że grupa ta znajduje się na czarnej liście antyterrorystycznej Unii Europejskiej.
“Nie wydacie nam terrorystów, ale poprosicie nas, abyśmy pozwolili wam wstąpić do NATO. NATO jest podmiotem bezpieczeństwa. Jest to organizacja bezpieczeństwa. Dlatego nie możemy powiedzieć “tak” dla pozbawienia tej organizacji bezpieczeństwa” – powiedział w środę w przemówieniu do ustawodawców partii rządzącej.
Dzień rozpoczął się optymistycznie. Stoltenberg powiedział, że sojusz wojskowy jest gotowy wykorzystać historyczny moment i szybko podjąć decyzję o przyjęciu Finlandii i Szwecji w swoje szeregi, po tym jak te dwa kraje złożyły wnioski o członkostwo.
Oficjalne wnioski spowodowały, że zegar bezpieczeństwa zaczął tykać. Rosja, której wojna z Ukrainą skłoniła te kraje do przystąpienia do organizacji wojskowej, ostrzegła, że nie przyjmie takiego ruchu z zadowoleniem i może odpowiedzieć.
“Z radością przyjmuję wnioski Finlandii i Szwecji o przystąpienie do NATO. Są Państwo naszymi najbliższymi partnerami” – powiedział Stoltenberg. “Wszyscy sojusznicy zgadzają się co do znaczenia rozszerzenia NATO. Wszyscy zgadzamy się, że musimy stać razem i wszyscy zgadzamy się, że jest to historyczny moment, który musimy wykorzystać.”
“To dobry dzień w krytycznym momencie dla naszego bezpieczeństwa” – powiedział rozradowany Stoltenberg, stojąc obok dwóch wysłanników z flagami NATO, Finlandii i Szwecji na plecach.
Prezydent Rosji Władimir Putin zażądał, aby Sojusz zaprzestał rozszerzania się w kierunku granic Rosji, a kilku sojuszników NATO, na czele ze Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią, zasygnalizowało, że są gotowi zapewnić Finlandii i Szwecji wsparcie w zakresie bezpieczeństwa, gdyby Kreml próbował je sprowokować lub zdestabilizować w czasie potrzebnym do uzyskania pełnoprawnych członków.
Kraje te będą mogły skorzystać z gwarancji bezpieczeństwa z Artykułu 5 NATO – części traktatu założycielskiego Sojuszu, który zobowiązuje, że jakikolwiek atak na jednego członka będzie uważany za atak na wszystkich – dopiero po zakończeniu procesu ratyfikacji członkostwa, prawdopodobnie za kilka miesięcy.
