Wszyscy byli zaskoczeni, gdy Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała się obniżyć stopy procentowe o 25 punktów bazowych. Pomimo stosunkowo niewielkiego wpływu, ruch ten wywołał niezwykle silne reakcje. Analitycy, kredytobiorcy i inwestorzy spodziewali się względnie spokojnego lipca, więc ten ruch – dokonany wcześniej niż przewidywano – oznaczał zmianę oczekiwań rynkowych.
Oczywiste było, że oczekiwania były inne. Spośród 29 ankietowanych ekonomistów tylko trzech przewidywało obniżkę. Choć wciąż balansowali na granicy szans – dosłownie jak rzut monetą – analitycy mBanku stwierdzili przed posiedzeniem, że prawdopodobieństwo obniżki jest niewielkie. Tymczasem PKO BP, bazując na wycenach rynkowych, wskazywał na większe prawdopodobieństwo obniżki. Ostatecznie instynkt inwestorów okazał się trafniejszy niż przewidywania ekspertów.
| Rodzaj stopy procentowej | Poziom (%) | Obowiązuje od dnia |
|---|---|---|
| Stopa referencyjna | 5.00 | 2025-07-03 |
| Stopa lombardowa | 5.50 | 2025-07-03 |
| Stopa depozytowa | 4.50 | 2025-07-03 |
| Stopa redyskonta weksli | 5.05 | 2025-07-03 |
| Stopa dyskontowa weksli | 5.10 | 2025-07-03 |
| Rezerwa obowiązkowa (PLN i waluty obce) | 3.50 | 2022-03-31 |
| Rezerwa (repo i operacje >2 lata) | 0.00 | 2018-03-01 |
| Oprocentowanie rezerwy obowiązkowej | 5.00 | 2025-07-03 |
| Źródło danych |
W tym scenariuszu jeden ruch zaskakuje przeciwnika, niczym w umiejętnie rozegranej partii szachów. Obniżenie stopy referencyjnej z 5,25% do 5,00% może oznaczać początek nowego trendu. Narodowy Bank Polski (NBP) dokonał wyboru w oparciu o dane z prognozy inflacji, której szczegóły wkrótce zostaną opublikowane. Wskazuje to, że wybór był przemyślany i oparty na aktualnych prognozach ekonomicznych, a nie podjęty pod wpływem impulsu.
Należy odnotować znaczącą zmianę w opinii publicznej w tym zakresie. W szczególności raty kredytów hipotecznych są przedmiotem bacznego monitorowania wszystkich działań Rady. Nawet niewielkie obniżki przynoszą im znaczne oszczędności. Płynność finansowa gospodarstw domowych rośnie w wyniku spadających rat. Jednak ze względu na spadek pasywnych dochodów z powodu spadku oprocentowania depozytów bankowych, oszczędzający mogą jednocześnie odczuwać frustrację. W związku z tym konieczna jest większa edukacja finansowa i dywersyfikacja oszczędności.
Istotny jest również globalny punkt widzenia. Inne banki, w tym czeski i węgierski, poszły już w ich ślady, a Europejski Bank Centralny sygnalizuje gotowość do złagodzenia obostrzeń. Polska może zyskać przewagę konkurencyjną, będąc jednym z pierwszych krajów w regionie, które obniżą stopy procentowe. Oznacza to zmniejszenie zadłużenia rządu, łatwiejszy dostęp przedsiębiorstw do finansowania i wzrost konsumpcji w społeczeństwie.
Prezes Adam Glapiński będzie miał okazję wyjaśnić, dlaczego lipiec był odpowiednim miesiącem na tę zmianę, podczas swojej kolejnej konferencji. Doświadczenie pokazuje, że ton jego wypowiedzi wpływa na oczekiwania rynku bardziej niż faktyczne decyzje. Wcześniej zaskakiwał inwestorów uwagami, które zmieniały ich zdanie nawet bardziej niż zmiana stóp procentowych. Dlatego jego analiza wyników lipcowych prognoz będzie ważna zarówno dla polityków, jak i bankowców.
Każda obniżka stóp procentowych w czasie pandemii była natomiast spektakularną operacją ratunkową. Każda obniżka jest teraz bardziej przemyślanym posunięciem po latach niepokojów inflacyjnych i nieprzewidywalności geopolitycznej. Obniżka może przyspieszyć zakup mieszkań, zachęcić sektor prywatny do inwestycji i przyspieszyć powstawanie nowych firm. Biorąc pod uwagę, że wiele małych i średnich przedsiębiorstw wciąż zmaga się ze skutkami rosnących cen energii i surowców, jest to szczególnie istotne.
Należy jednak zachować ostrożność w przypadku nadmiernego optymizmu. Obniżki stóp procentowych mogą sprzyjać spekulacjom na rynku kredytów konsumpcyjnych i nieruchomości, jeśli nie będą odpowiednio zrównoważone. Brak regulacji w połączeniu z wysokim popytem może zwiększyć podatność sektora na przegrzanie. W związku z tym zarówno opinia publiczna, jak i ekonomiści powinni uważnie śledzić i oceniać wszelkie przyszłe decyzje Rady Polityki Pieniężnej (RPP).
W szerszym ujęciu, decyzja RPP ustanawia nowy standard dla całej gospodarki. Jest ona obecnie oznaką zaufania do trwającego spadku inflacji, a także kwestią narzędzi polityki pieniężnej. W ten sposób obniżka stóp procentowych pełni funkcję metronomu, wskazując czas i tempo nadchodzących zmian. Tworzy równowagę, której oczekują klienci, jednocześnie pobudzając rynek.
Choć niektórzy twierdzą, że Komitet Polityki Pieniężnej powinien wstrzymać się z decyzją do września, należy pamiętać, że wcześniejsze działanie pozwala na szybszą ocenę reakcji rynku. Można to postrzegać jako próbę sprawdzoną, aby sprawdzić, jak gospodarka zareaguje na niższe koszty kredytów. Komitet Polityki Pieniężnej może z większą siłą kontynuować cykl obniżek stóp procentowych, jeśli dane za sierpień i wrzesień potwierdzą poprawę nastrojów konsumentów.