Polska i Wielka Brytania chcą wprowadzić plan według, którego konsumenci będą otrzymywali pieniądze za zwrot plastikowych butelek oraz aluminiowych puszek. W Szwecji takie rozwiązanie jest stosowane od 30 lat.
„Nikt nie może mieć wątpliwości, że plastikowe butelki sieją spustoszenie w środowisku morskim – zabijają delfiny, duszą żółwie i degradują najcenniejsze siedliska zwierząt. Niezwykle ważne jest, abyśmy zaczęli działać, abyśmy stawili czoło temu zagrożeniu i powstrzymali wyrzucanie milionów plastikowych butelek, które każdego dnia nie trafiają do recyklingu.” Tak wypowiedział się brytyjski sekretarz ds. środowiska Michael Gove w sprawie nowej propozycji mówiącej, że konsumenci będą płacić zwrotną kaucję za jednorazowe opakowania napojów.
Witamy w przyszłości odpowiada Szwecja, która takie rozwiązanie wprowadziła już w latach 80.
W Szwecji widok ludzi udających się do supermarketu z plastikowymi workami pełnymi butelek i puszek jest jak najbardziej normalny. Butelki i puszki wrzuca się do dużej maszyny, rozglądając wcześniej czy nikt nie widzi, jak ignorujemy opcję przekazania pieniędzy na cele dobroczynne, naciskamy drugi przycisk, aby otrzymać paragon i zabrać go do kasy, gdzie otrzymamy zwrot pieniędzy.
Kraje takie jak Niemcy, Dania i Norwegia również stosują podobne systemy.
W Szwecji kaucja za butelki i puszki nazywana jest ‘pant’ i od tego powstał nawet czasownik ‘panta’ oznaczający czynność wrzucania butelek do magicznej maszyny ustawionej w supermarkecie. Bardziej ogólnie ‘panta’ oznacza wręczanie czegoś i otrzymywanie za to pieniędzy np. tak jak w lombardzie.
W Szwecji dzięki systemowi pant w 2016 roku recyklingowi poddane zostało 84,9 procent aluminiowych puszek i butelek PET. Łącznie było to 1,8 miliarda puszek i butelek, czyli statystycznie 177 sztuk na jedną osobę rocznie.
A ta liczba nie zawiera opakowań wrzucanych do standardowego systemu segregowanych śmieci.
Dla kontrastu poziom recyklingu plastikowych butelek w Polsce wynosi 25%, Unia Europejska wymaga, by poziom recyklingu wyniósł 50%.
Szwecja wprowadziła system pant dla aluminiowych puszek już w 1984 roku. Dzisiaj kaucja za puszki i małe butelki to 1 korona a za duże butelki 2 korony (40 i 80 gr).
Cały system jest obsługiwany przez Returpack Svenska AB, prywatną firmę, której właścicielami są browary, zrzeszenie handlu spożywczego Sveriges Bryggerier, Livsmedelshandlarna oraz Svensk Dagligvaruhandel.
Butelki i puszki po umieszczeniu w automacie odbiorczym są następnie transportowane do zakładów w Norrköping w centralnej Szwecji, gdzie rocznie przetwarzane jest 35,000 ton takich materiałów i gdzie wytwarza się nowe butelki.
Rząd ustalił jako nowe zadanie osiągnięcie 90 procentowego progu przetwarzania puszek i butelek. W 2016 roku wynik ten wynosił 86,2 procenta dla puszek i 82,5 procenta dla butelek PET. Returpack na początku lat 2000 wypuściło nawet spot zachęcający do oddawania pustych butelek.
Od tamtej pory co jakiś czas na YouTube i szwedzkiej telewizji pokazywane są reklamy mające na celu popularyzowanie “panty”.
W kampanii wykorzystano także szwedzką rockową grupę The Ark: