Ingvar Kamprad

„Jeden z największych przedsiębiorców XX wieku, Ingvar Kamprad zmarł 27 stycznia w swoim domu w Smalandii,” czytamy w wysłanym w niedzielę mailem oświadczeniu sieci Ikea. Założyciel Ikei, a także banku dla jej klientów Ikano, ‘był otoczony bliskimi’ i ‘zmarł po krótkiej chorobie’.

Według indeksu miliarderów Bloomberga wartość netto Kamprada wynosiła 58,7 miliarda dolarów, co czyniło go ósmą najbogatszą osobą na świecie. Majątku dorobił się on na handlu meblami dostępnymi dla wszystkich i łatwymi do transportu. Sposób pakowania mebli w płaskie paczki zrewolucjonizował sposób w jaki stoły, krzesła i inne meble były składowane i transportowane, zanim klient sam je sobie złożył.

„Jesteśmy w żałobie po stracie naszego założyciela i drogiego przyjaciela Ingvara,” napisał Jesper Brodin, dyrektor w Ikea Group. „Jego osiągnięcia będą podziwiane jeszcze przez wiele lat, a jego wizja – ulepszania codziennego życia milionów ludzi – będzie w dalszym ciągu nas inspirowała i prowadziła.”

Oszczędny miliarder

Kamprad był znany z tego, że ciągle jeździł swoim starym Volvo, zaparzał wielokrotnie herbatę ekspresową a przy wizytach w restauracjach zabierał do domu małe opakowania z solą i pieprzem. W szwajcarskiej miejscowości Epalinges koło Lozanny, gdzie przeprowadził się w latach 70. nazywano go ‘Wujek Sknera’ lub ‘Pan Skąpiec’. Unikał on także noszenia garniturów i krawatów oraz latał zawsze klasą ekonomiczną.

„Myślę, że nie noszę niczego co nie zostało kupione na pchlim targu. Chcę dawać dobry przykład,” powiedział on szwedzkiej telewizji TV4

Funkcjonowanie sieci sklepów Ikea odwzorowuje zamiłowanie Kamprada do oszczędzania. Dyrektorzy w całej korporacji podróżują tanimi liniami i mieszkają w niskobudżetowych hotelach. Pracownicy postępują zgodnie z instrukcją napisaną przez Kamprada w 1976 roku – ‘Testament sprzedawcy mebli,’ który stwierdza, że „marnowanie zasobów jest grzechem,” i nakazuje stały rozwój sieci.

Brodin, który w czasie swojej kariery był przez 3 lata asystentem Kamprada, powiedział w niedzielnym wywiadzie telefonicznym, że „ten miliarder zaczął w wieku 17 lat z pustymi kieszeniami, ale z wieloma pomysłami na przedsiębiorczość. Zawsze powtarzał mi, że nie wiedział, że to rozwinie się tak bardzo.”

„Bycie oszczędnym w Smålandii jest czymś naturalnym,” – powiedział Kamprad, nawiązując do rolniczego regionu w południowo-wschodniej Szwecji skąd pochodzi i gdzie rozpoczął swoją działalność w branży meblowej.

Śmierć Kamprada „wpływa na nas wszystkich i powoduje smutek oraz zadumę nad nim i jego osiągnięciami,” powiedział Brodin.

Kondolencje napływają on polityków, biznesmenów i rodzin królewskich z całego świata. Premier Stefan Loven powiedział, że jego kraj stracił „wyjątkowego przedsiębiorcę, który stanowił wielką wartość dla szwedzkiej społeczności biznesmenów.”

Minister spraw zagranicznych, Margot Wallstrom powiedziała, że Kamprad „bardzo mocno zaznaczył istnienie Szwecji na mapie świata. Fantastyczny biznesmen, który przyczynił się do rozsławienia Szwecji. Myślami jestem teraz z jego rodziną i bliskimi.”

IKEA jako zjawisko

Każdego tygodnia do sklepów Ikea przybywają całe rodziny, a produkty z tego sklepu stały się wszechobecne. Klienci zostawiają swoje dzieci w punktach zabaw, zamawiają obiad w restauracji Ikea i wybierają spośród tysięcy dostępnych produktów, od skórzanych sof po chochle do zupy. W 2017 roku 403 sklepy Ikea w 49 krajach zostały odwiedzone przez 936 milionów klientów, a sieć sprzedała towary za 47,6 miliarda dolarów.

Angielski magazyn Icon w 2005 roku ogłosił Kamprada człowiekiem, który ma największy wpływ na kształtowanie gustów konsumentów i napisał „gdyby nie Ikea, większość ludzi na świecie nie miałaby dostępu do niedrogich wyrobów współczesnego designu. Firma ta zrobiła więcej dla rozpowszechnienia nowoczesności niż cała reszta świata designu razem wzięta.”

Nazwa Ikea powstała z połączenia inicjałów założyciela oraz pierwszych liter z nazwy farmy Elmtaryd oraz wsi Agunnaryd, gdzie się on wychowywał. Sposób pakowania mebli na płasko powstał, gdy w 1956 roku pracownik Ikei Gillis Lundgren próbował umieścić stół w bagażniku samochodu. Gdy Lundgren uznał, że stół jest za duży postanowił zdemontować jego nogi. Przechowywanie i sprzedawanie mebli czy całej zabudowy kuchennej w częściach, pozwoliło Ikei znacznie ograniczyć przestrzeń magazynową oraz lepiej wykorzystywać ładowność ciężarówek.

Dzięki temu, że klienci sami odbierali większość mebli z magazynu i sami transportowali je do domu, gdzie również sami je składali, znacząco spadły koszty funkcjonowania całej sieci.

Ingvar Feodor Kamprad urodził się 30 marca 1926 roku w pobliżu północno szwedzkiego miasta Almhult. Jego ojciec, Fedor prowadził wraz z żona Bertą małą farmę i położony na niej, funkcjonujący w lecie, pensjonat. W wieku 5 lat Kamprad rozpoczął swoją działalność biznesową sprzedając zapałki sąsiadom. Kupował je hurtem w Sztokholmie i sprzedawał pojedyncze opakowania z zyskiem. Takie były początki jego kariery biznesowej, miały one swój wpływ na późniejszy sposób funkcjonowania Ikei.

Młody przedsiębiorca, będą uczniem liceum w Göteborgu, zajmował się handlem rybami, ozdobami świątecznymi, ziarnami i ołówkami, które sprzedawał wprost ze swojego roweru. Po założeniu Ikei w 1943 roku zajął się on sprzedażą długopisów, portfeli oraz nylonowych pończoch poprzez ogłoszenia w lokalnych mediach. Towar dostarczany był klientom przy pomocy ciężarówki do rozwozu mleka. Firma rozpoczęła sprzedaż mebli w 1948 roku.

W latach 90. Kamprad znalazł się w ogniu krytyki, gdy ujawniono jego związki z grupami nazistowskimi przed 50 laty. Kamprad przeprosił wszystkich pracowników Ikei i powiedział, że był to „jego największy w życiu błąd.”

Ikea otworzyła swój pierwszy sklep w Älmhult w roku 1958, a w 2016 roku w tym miejscu otworzono muzeum Ikei

Kamprad ustąpił z funkcji dyrektora generalnego Ikei pod koniec lat 80. W dalszym ciągu jednak sprawował on nadzór nad firmą jako doradca, a także stworzył taką strukturę własności całego holdingu, aby zapewniała ona przetrwanie i niezależność. Magazyn pracowników Ikei w 2012 roku ujawnił, że duży wpływ na działanie sieci otrzymali trzej synowi Kamprada. W 2013 roku zrzekł się on również funkcji przewodniczącego Inter Ikea Group.

„Od 1988 roku Ingvra Kamprad nie zajmował się bezpośrednim kierowaniem siecią, jednak dalej utrzymywał swój wpływ poprzez doradztwo i dzielenie się swoją wiedzą oraz energią z pracownikami Ikei,” czytamy w niedzielnym oświadczeniu sieci.

Kamprad „był wspaniałym przedsiębiorcą, typowym dla południowej Szwecji – ciężko pracującym i upartym, z dużą ilością ciepła i wesołym błyskiem w oku. Zajmował się pracą do samego końca swojego życia, zgodnie ze swoim mottem, że zawsze jest jeszcze dużo do zrobienia.”