VAB
Choroba małego dziecka to zawsze bardzo nieprzyjemne doświadczenie, zarówno dla niego jak i dla rodziców. Jednak szwedzki system państwa opiekuńczego pozwala matkom, ojcom lub opiekunom dziecka na wzięcie wolnego na czas opieki nad dzieckiem. Poniżej przedstawiamy wszystkie prawa o których rodzice powinni wiedzieć.
Szwedzki system państwa opiekuńczego jest bardzo przyjazny dla rodziców, oferuje on długie urlopy rodzicielskie oraz możliwość elastycznego dopasowywania godzin pracy, jeśli twoje dziecko już trochę podrosło, a także specjalne zwolnienia z pracy w przypadku choroby dziecka.
Takie zwolnienie nazywa się Vård av Barn (VAB) i ta nazwa jest używana tutaj również jako czasownik vabba. Pracodawca nie może odmówić ci wzięcia wolnego, jeśli twoje dziecko zachoruje, ale musisz wiedzieć o VAB kilka rzeczy i poznać istotę jego działania.
Kiedy można udać się na takie zwolnienie?
VAB możesz wziąć, jeśli opiekujesz się chorym dzieckiem w wieku od 8 miesięcy do dnia przed jego 12 urodzinami.
Z VAB możesz skorzystać do zostania w domu nie tylko, gdy dziecko choruje, ale także jeśli towarzyszysz mu podczas wizyty u lekarza, dentysty lub innych wizyt związanych ze zdrowiem. Jeśli jednak odebrałeś już 60 dni VAB w roku, to następne możesz otrzymać już tylko na czas choroby dziecka, podczas której musisz się nim zajmować w domu.
Jak dużo czasu mogę odebrać jako VAB?
Możesz odebrać tak dużo dni VAB jak potrzebujesz każdego roku do limitu 120 dni na jedno dziecko. Średnio jeden szwedzki rodzic odbiera 7 do 8 dni wolnego na jedno dziecko rocznie.
Przeważająca większość rodziców odbiera całe wolne dni, jeśli już musi skorzystać w VAB, ale jeśli korzystasz z opcji elastycznej opieki nad dzieckiem możesz także odebrać 12,5-25-50-75 procent swoich standardowych godzin pracy.
Czy dostanę za ten czas wynagrodzenie?
Tak. Jesteś upoważniony do odbioru około 80 procent swojego wynagrodzenia aż do osiągnięcia określonego limitu. W celu obliczenia należnej ci sumy możesz skorzystać z kalkulatora (język szwedzki). Pieniądze te nie pochodzą od twojego pracodawcy tylko z Försäkringskassan – Urzędu Ubezpieczeń Społecznych, dlatego musisz samemu wystąpić o ich przyznanie.
Jakie są wymagania, aby otrzymać pieniądze?
Dziecko, którym się zajmujesz musi być w wieku pomiędzy 8 miesięcy a 12 lat i musi mieszkać w Szwecji lub innym kraju Unii Europejskiej. Rodzic musi także być ubezpieczony w Szwecji (jeśli pracujesz w Szwecji to jesteś automatycznie ubezpieczony, nowoprzybyłe osoby powinny upewnić się, że zostały zapisane do Försäkringskassan, który to urząd jest odpowiedzialny za urlopy VAB i inne świadczenia).
Jeśli potrzebujesz opuścić w pracy więcej niż 7 kolejnych dni, będziesz musiał otrzymać zaświadczenie od lekarza lub pielęgniarki, które należy wysłać do Försäkringskassan. Uwaga: chodzi o 7 kolejnych dni, łącznie z tymi niepracującymi, czyli np. weekendami. Jeśli dziecko ma chorobę zakaźną i nie może udać się do lekarza istnieje możliwość załatwienia zaświadczenia przez telefon.
Co jeśli moje dziecko ma mniej niż 8 miesięcy albo więcej niż 12 lat?
Dla dzieci poniżej 8 miesiąca życia, jeśli musisz wziąć wolne, aby opiekować się dzieckiem (bo na przykład zachorowała opiekunka) powinieneś raczej skorzystać z urlopu rodzicielskiego niż z VAB. Wyjątkiem tutaj jest sytuacja, w której dziecko poniżej 8 miesiąca jest hospitalizowane, wtedy należy ci się VAB.
W sytuacji, w której jedno z rodziców korzysta już z jakiegoś rodzaju zwolnienia na dziecko, to generalnie drugi z rodziców lub opiekunów prawnych nie może skorzystać z VAB na kolejne chore dziecko w rodzinie. Pierwszy z rodziców powinien zająć się obojgiem dzieci.
W przypadku dzieci w wieku 12 do 16 lat możesz skorzystać z VAB w określonych sytuacjach, na przykład w razie ciężkiej choroby dziecka lub wizyty u lekarza. W obu przypadkach, potrzebne będzie zaświadczenie od lekarza potwierdzające stan dziecka lub konieczność wizyty u lekarza dziecka wraz z rodzicem.
W kilku przypadkach możliwe jest także skorzystanie z VAB w przypadku, gdy dziecko nie mieści się w opisanym powyżej przedziale wiekowym. W przypadku ciężkich chorób dzieci w wieku poniżej 18 lat skontaktuj się z Försäkringskassan i dowiedz się czy w twoim przypadku należą ci się jakieś pieniądze.
Jak wystąpić o pieniądze z VAB?
Zasiłek VAB jest wypłacany przez Försäkringskassan a nie przez twojego pracodawcę, dlatego konieczne jest skontaktowanie się z urzędem.
Pierwszego dnia zwolnienia musisz zarejestrować się na stronie lub w specjalnej aplikacji Försäkringskassan.
Kiedy już wrócisz do pracy, wypełnij wniosek o wypłatę świadczenia VAB za dni, w których nie pracowałeś. Nie zapomnij o tym kroku. Jeśli jednak tego nie zrobiłeś wciąż masz szansę otrzymać świadczenie, ale będziesz musiał wyjaśnić urzędowi czemu nie dopełniłeś formalności.
Jeśli złożysz wniosek o wypłatę przed 15 dniem miesiąca, powinieneś otrzymać pieniądze 25 dnia miesiąca(to zwyczajowy dzień wypłat w Szwecji). Jeśli wniosek złożysz po 15 to pieniądze powinieneś otrzymać 25 dnia kolejnego miesiąca.
Zapomniałeś złożyć wniosek? Nie przejmuj się, o VAB można występować za okres dwóch lat wstecz, jeśli nie zarejestrowałeś faktu zwolnienia. A jeśli dokonałeś takiej rejestracji to o pieniądze możesz wystąpić w okresie następnych 10 lat.
Jak rodzice powinni dzielić się przysługującym zwolnieniem?
To już zależy od ciebie, jednak oboje rodziców nie może odbierać zasiłku VAB za ten sam czas, nawet jeśli choruje więcej niż jedno dziecko.
Dobrym zwyczajem rodzin jest dzielenie się przez rodziców VAB po połowie. Na przykład biorąc wolne dni na przemian albo pracując połowę każdego dnia. Limit 120 dni zwolnienia dotyczy każdego dziecka a nie każdego rodzica.
Na stronie Försäkringskassan możesz sprawdzić, ile dni z VAB już zostało wykorzystanych i przez którego z rodziców.
Czy jeśli dziecko zachoruje w czasie zaplanowanego urlopu także mogę odebrać świadczenie VAB?
Nie da się zaplanować choroby, a zamiana tygodnia odpoczynku na słońcu na tydzień opieki nad chorym dzieckiem w domu to nie najprzyjemniejsza sprawa.
Jeśli miałeś zaplanowaną podróż po Szwecji lub innym kraju UE to często, jeśli twoje dziecko zachoruje, istnieje możliwość zamiany urlopu na VAB. Co oznacza, że nie utracisz swojego urlopu wypoczynkowego. Jednak taka zamiana nie jest wpisana do prawa i to pracodawca musi wyrazić na nią zgodę.
Co jeśli jestem na samozatrudnieniu?
Jeśli jesteś na samozatrudnieniu lub masz własną firmę także jesteś uprawniony do otrzymania zasiłku VAB. Tak samo jak w przypadku innych osób po prostu zarejestruj się na stronie Försäkringskassan pierwszego dnia choroby dziecka. Jeśli jesteś na samozatrudnieniu wysokość otrzymanego zasiłku będzie zależała od twoich rocznych zarobków, tak samo jak inne zasiłki.
Co w przypadku, jeśli jestem bezrobotny?
Jeśli odbierasz zasiłek a-kassa, nie możesz pobierać jednocześnie pieniędzy z VAB. Możesz jednak o niego wystąpić, jeśli z powodu konieczności pozostania w domu z dzieckiem nie mogłeś odebrać zasiłku dla bezrobotnych.
Co zrobić, jeśli koniecznie muszę chodzić do pracy?
Większość szwedzkich pracodawców jest wyrozumiała w stosunku do potrzeb rodziców, więc nie powinieneś odnosić wrażenia, że nie możesz skorzystać z przysługujących ci uprawnień. Czasami jednak rzeczywiście lepiej nie opuszczać dnia pracy, jeśli mam wtedy kluczowe zebranie albo terminowe zlecenie.
W niektórych pracach możliwe jest wykonywanie pracy zdalnie z domu lub przyprowadzenie dziecka, jeśli nie jest to choroba zakaźna, do pracy. Jest to nazywane ‘vobba’ – połączenie słów ‘vabba’ i ‘jobba’. To może być odpowiednie rozwiązanie, jeśli dziecko nie wymaga stałej opieki lub zabrania go do lekarza lub szpitala. Pamiętaj jednak, że nie możesz za ten sam czas pobierać zasiłku VAB oraz pensji.
Do VAB uprawnieni są nie tylko rodzice. Mogą go odbierać także inne osoby, takie jak sąsiedzi, krewni lub przyjaciele, którzy opiekują się dzieckiem. To jest zagwarantowane przez szwedzkie prawo, więc pracodawca nie może się na to nie zgodzić.
Osoby nie będące rodzicami, tak samo pierwszego dnia zwolnienia muszą zarejestrować się na stronie Försäkringskassan. Jeśli osoba korzystająca z VAB nie ma rodzinnych powiązań z dzieckiem (takich jak mieszkanie z dzieckiem, bycie rodzicem zastępczym, przyszłym rodzicem adopcyjnym, byłym partnerem rodzica lub inną osobą sprawującą prawną opiekę nad dzieckiem) to należy pierwszego dnia zadzwonić do Försäkringskassan, które zarejestruje ten fakt i poprosi rodziców o podpisanie oświadczenia potwierdzającego taką sytuację.
Po wykonaniu tego pierwszy raz lub jeśli taki opiekun jest rodzinnie powiązany z dzieckiem, wystarczy już zwykłe zgłoszenie VAB przez stronę internetową lub aplikację.
Co jeśli moje dziecko jest ciężko chore?
W poważnych przypadkach, gdy 120 dni zwolnienia to za mało, rodzice mogą otrzymać nielimitowane zwolnienie na czas opieki nad ciężko chorym dzieckiem.
W niektórych przypadkach możliwe jest również, aby oboje rodziców pozostawało w domu. Jeśli uważasz, że twoja sytuacja wymaga wyjątkowych działań skontaktuj się z Försäkringskassan, aby porozmawiać z doradcą.
Podziękowanie
Mamy nadzieję, że ten poradnik się Tobie przyda.
Pamiętaj aby polubić nas na Facebook
Możesz również wspomóc rozwój strony