Poparcie dla członkostwa Norwegii w Unii Europejskiej nieoczekiwanie wzrosło, co może ożywić debatę na ten temat, dotychczas uważaną za politycznie „zamrożoną”. Wzrost ten jest napędzany niepewnością co do polityki handlowej USA i zmieniającą się sytuacją bezpieczeństwa na świecie.
Po raz pierwszy od ponad dekady badania opinii publicznej wskazują na szybki wzrost poparcia dla członkostwa Norwegii w UE. Według nowej ankiety przeprowadzonej przez Altinget i Opinion, 40% Norwegów opowiada się obecnie za przystąpieniem do UE. To znaczny wzrost w porównaniu z poprzednimi latami, kiedy sprzeciw wobec członkostwa był stabilny.
Øyvind Svendsen, politolog z Norweskiego Instytutu Spraw Zagranicznych (NUPI – Norsk utenrikspolitisk institutt), uważa, że ta zmiana odzwierciedla rosnącą niepewność co do pozycji Norwegii na świecie. „Chodzi o większą, bardziej długoterminową niepewność. Zmieniający się świat, Stany Zjednoczone, które odsuwają się od Europy, a Norwegia staje się coraz bardziej bezbronna, stojąc samotnie,” powiedział Svendsen w rozmowie z Dagens Industri.
Czynniki napędzające wzrost poparcia dla UE:
- „Efekt Trumpa”: Burzliwa polityka handlowa Donalda Trumpa i jego kwestionowanie zobowiązań sojuszniczych USA budzą obawy w Norwegii.
- Zmieniająca się sytuacja bezpieczeństwa: Rosnąca niepewność na arenie międzynarodowej.
- Ryzyko gospodarcze związane z protekcjonizmem: Obawy, że Norwegia, będąc poza unią celną UE, może zostać podwójnie dotknięta – zarówno przez amerykańskie cła, jak i unijne środki odwetowe. „Wojna handlowa między UE a USA to zła wiadomość dla norweskich firm,” mówi Idar Kreutzer, szef ds. międzynarodowych w Norweskiej Konfederacji Przedsiębiorstw (NHO – Næringslivets Hovedorganisasjon).
Stanowisko norweskich partii politycznych i biznesu
Pomimo rosnącej debaty publicznej, główne partie polityczne w Norwegii starają się unikać kwestii członkostwa w UE przed jesiennymi wyborami parlamentarnymi. Według Svendsena, główne partie „mają interes w tym, aby kwestia UE nie stała się głównym tematem kampanii wyborczej.”
Jednak, jak zauważa DI, gwałtowna zmiana opinii publicznej i sytuacji międzynarodowej może wymusić wcześniejszą i bardziej aktywną dyskusję polityczną na ten temat.
Norweskie środowisko biznesowe (reprezentowane m.in. przez NHO) generalnie popiera członkostwo w UE. „Norweskie firmy generalnie bardzo popierają członkostwo w UE, ponieważ dałoby im to lepszy przegląd i większą kontrolę nad zasadami, których faktycznie muszą przestrzegać,” mówi Svendsen, dodając, że obecnie Norwegia często „próbuje nadrobić zaległości, gdy wszystko jest już sfinalizowane w UE, a wtedy jest to szok dla norweskich firm.”
