Imigranci w szwedzkim sektorze opieki społecznej odgrywają z roku na rok coraz większą rolę, zwłaszcza w opiece nad osobami starszymi. Z najnowszego raportu Szwedzkiego Stowarzyszenia Gmin i Regionów (SKR) wynika, że prawie 300 000 pracowników gminnych i regionalnych urodziło się poza Szwecją. W ciągu dekady udział osób urodzonych za granicą wśród zatrudnionych na podstawie umowy o pracę wyraźnie wzrósł zarówno w gminach, jak i w regionach, co ma bezpośrednie znaczenie dla funkcjonowania całego systemu opieki.
Imigranci filarem opieki gminnej i regionalnej
Raport SKR pokazuje, że w latach 2014–2024 odsetek pracowników gminnych urodzonych za granicą zatrudnionych na etatach wzrósł z 13 do 22 procent. W regionach udział ten zwiększył się z 14 do 20 procent w tym samym okresie. Oznacza to, że imigranci w szwedzkim sektorze opieki społecznej stają się nie tylko uzupełnieniem, ale niezbędnym elementem kadry w wielu jednostkach.
Według SKR wiele z tych osób przybyło do Szwecji w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Bodil Umegård, kierownik działu danych i analiz w SKR, podkreśla, że osoby urodzone za granicą stają się coraz ważniejsze dla zapewnienia kompetencji w sektorze opieki społecznej i szerzej rozumianej welfare. Zwraca uwagę, że bez tej grupy utrzymanie odpowiedniej liczby pracowników w gminach i regionach byłoby znacznie trudniejsze.
Silna obecność w kluczowych zawodach medycznych
Imigranci są szczególnie widoczni w zawodach bezpośrednio związanych z opieką i leczeniem. Ponad połowa wszystkich asystentów medycznych, 53 procent, urodziła się poza Szwecją. Wśród pielęgniarek pomocniczych osoby urodzone za granicą stanowią 37 procent, wśród dentystów 46 procent, a wśród lekarzy ze specjalizacją również 37 procent.
W danych SKR widać także wyraźny wzrost udziału osób urodzonych za granicą w grupie pielęgniarek pomocniczych. Od 2018 roku odsetek ten urósł z niecałych 30 do ponad 50 procent. W gminach udział pielęgniarek pomocniczych urodzonych za granicą zwiększył się z 25 do 37 procent, a w regionach z 19 do 28 procent. Czterech na dziesięciu pracowników urodzonych za granicą zatrudnionych obecnie w gminach i regionach przyjechało do Szwecji po 2010 roku.
W ciągu ostatniej dekady do Szwecji przybyło około 4000 lekarzy, 2000 pielęgniarek oraz 33 000 pielęgniarek pomocniczych i asystentów medycznych, którzy dziś pracują w gminach i regionach. Te liczby dobrze pokazują, jak istotna jest dla systemu opieki społecznej migracja zarobkowa oraz integracja zawodowa osób urodzonych poza krajem.
Demografia, niższa dzietność i restrykcyjna polityka migracyjna
Raport SKR wskazuje jednocześnie na rosnące wyzwania demograficzne. Liczba osób w wieku produkcyjnym (20–66 lat) wzrosła w ciągu ostatnich dziesięciu lat o około 500 000, ale wzrost ten dotyczył wyłącznie osób urodzonych za granicą. W przypadku osób urodzonych w Szwecji nie odnotowano żadnego przyrostu tej grupy.
W połączeniu ze spadkiem liczby urodzeń i starzeniem się społeczeństwa oznacza to coraz silniejszą zależność systemu opieki od imigrantów. Bardziej restrykcyjna polityka migracyjna, którą Szwecja wprowadziła w ostatnich latach, może więc bezpośrednio przełożyć się na trudności w rekrutacji pracowników do sektora opieki społecznej, w tym do opieki nad osobami starszymi. Bodil Umegård zwraca uwagę, że w przyszłości do Szwecji będzie przybywać znacznie mniej osób z innych krajów, co może utrudnić zapewnienie odpowiedniej liczby wykwalifikowanych pracowników.
Młodzi urodzeni za granicą chętniej wybierają zawody opiekuńcze
Według SKR młodzi ludzie urodzeni za granicą są bardziej otwarci na pracę w sektorze opieki społecznej niż ich rówieśnicy urodzeni w Szwecji. Widać to wyraźnie w statystykach dotyczących rekrutacji na studia. W ciągu ostatnich dziesięciu lat odsetek osób urodzonych za granicą rozpoczynających studia pielęgniarskie wzrósł z 10 do 28 procent. W przypadku studiów stomatologicznych udział ten zwiększył się z 20 do 57 procent.
SKR podkreśla, że osoby urodzone za granicą częściej rozważają różne ścieżki zawodowe i rzadziej z góry wykluczają pracę w sektorze opieki. Szczególnie wyraźne jest to w przypadku zawodów związanych ze służbą zdrowia oraz długoterminową opieką nad osobami starszymi. Z perspektywy gmin i regionów oznacza to, że imigranci w szwedzkim sektorze opieki społecznej będą w kolejnych latach jeszcze ważniejszą częścią rozwiązywania problemów kadrowych.
