Finlandia chce, by Szwecja zwróciła tzw. Pälkäneskallen, które szwedzcy badacze wyjęli z fińskich grobów 150 lat temu. Czaszki były wykorzystywane w szwedzkich badaniach rasowych i nadal znajdują się w zbiorach Karolinska Institutet.
Fińskie Ministerstwo Edukacji i Kultury przygotowuje oficjalną prośbę o zwrot szczątków ludzkich, które zostały usunięte z cmentarzy przykościelnych w tym kraju prawie 150 lat temu i wysłane do Szwecji w celu przeprowadzenia badań rasowych, podała gazeta Expressen.
Kolekcja 82 szczątków ludzkich, głównie czaszek, będąca w posiadaniu sztokholmskiego Instytutu Karolinska, jednej z najważniejszych szwedzkich instytucji badawczych, została zabrana z kościołów parafialnych i cmentarzy w regionie Pirkanmaa w Finlandii w 1873 roku.
Tymczasem od lat trwają starania, by przekonać Instytut Karolinska do zwrotu szczątków wykorzystywanych niegdyś do badań.
W 2019 roku Instytut Karolinska wystosował przeprosiny za ich wywiezienie z Finlandii, ale nadal nie zwrócił szczątków, mimo mnogości próśb i żądań zarówno ze strony organizacji, jak i osób prywatnych.
Starszy doradca ministerialny w fińskim Ministerstwie Edukacji i Kultury Joni Hiitola powiedział, że szczątki zostaną ponownie pochowane w miejscu, z którego zostały wydobyte. Jeśli cmentarz, z którego je wydobyto, nie jest już używany, szczątki zostaną pochowane na istniejących cmentarzach w tych samych parafiach, z których zostały wydobyte.
Latem 1873 roku trzech badaczy z Instytutu Karolinska wyruszyło do Finlandii. Wyprawie przewodził przyszły profesor histologii Gustaf Retzius, a towarzyszyli mu anatomowie Erik Nordenson i Christian Lovén, który później został profesorem fizjologii. 23-krotnie nominowany do Nagrody Nobla, Retzius jest znany ze swojego wkładu w histologię narządów zmysłów i układu nerwowego, ale jest również znany ze swojego zainteresowania dziedziną badań rasowych, która dziś jest postrzegana jako “naukowy rasizm”. Podążając śladami swego ojca Andersa Retziusa, profesora anatomii, Gustaf Retzius postrzegał rasę nordycką jako szczytowe osiągnięcie ludzkości.
Jednak czaszki z regionu Pirkanmaa nie pasowały do indeksu czaszek opracowanego przez ojca Gustafa Retziusa, Andersa Retziusa, na podstawie ich długości. Ponieważ większość tak zwanych czaszek z Pälkäne była podłużna, co jest typem charakterystycznym dla ludów germańskich (w przeciwieństwie do krótszych czaszek typowych dla Finów i Lapończyków), Gustaf Retzius przypuszczał, że na tym obszarze żyła wczesna populacja szwedzka.
Kulminacją zainteresowania Szwecji tym tematem było utworzenie w 1922 roku Państwowego Instytutu Biologii Rasowej (SIFR), którego celem było badanie eugeniki i genetyki człowieka. W 1958 roku zmieniono jego nazwę na Państwowy Instytut Genetyki Człowieka, a obecnie jest on włączony jako wydział w Uniwersytecie w Uppsali.
