Kolejki do operacji w Szwecji od lat są jednym z największych problemów systemu ochrony zdrowia. Socialstyrelsen proponuje teraz dodatkowe nakłady na operacje wymiany stawu kolanowego, zabiegi przepukliny pachwinowej oraz kolonoskopie. Celem jest wyraźne skrócenie czasu oczekiwania na leczenie i lepsze wykorzystanie gwarancji opieki zdrowotnej.
Za dlugie kolejki mimo gwarancji opieki
Podczas konferencji prasowej dyrektor generalny Socialstyrelsen Björn Eriksson przypomniał, że zbyt długie kolejki do operacji w Szwecji są problemem znanym od wielu lat. Od początku roku czas oczekiwania na niektóre świadczenia nieco się skrócił, ale w wielu obszarach sytuacja wciąż jest daleka od założeń gwarancji opieki zdrowotnej.
Średni czas oczekiwania na operację wymiany stawu kolanowego wynosi obecnie 157 dni. Tymczasem zgodnie z gwarancją opieki zdrowotnej pacjent powinien otrzymać leczenie w ciągu 90 dni. Również w przypadku operacji przepukliny pachwinowej oraz badań jelit, takich jak kolonoskopia, tysiące pacjentów czeka na diagnostykę lub zabieg zbyt długo i w praktyce niezgodnie z prawem.
Premia za dodatkowe operacje i wsparcie sektora prywatnego
Propozycja Socialstyrelsen zakłada system zachęt finansowych dla regionów. Za każdą dodatkową operację wykonaną w ramach gwarancji opieki zdrowotnej – ponad liczbę zabiegów z roku poprzedniego – region ma otrzymywać dodatkowe środki. Dotyczy to operacji kolana, przepukliny pachwinowej oraz kolonoskopii.
Regiony będą mogły także zlecać część zabiegów prywatnym placówkom opieki zdrowotnej, jeśli ułatwi to skrócenie kolejek. To rozwinięcie modelu, który rząd zastosował już wcześniej w odniesieniu do innych procedur.
Na rok 2025 państwo przeznaczyło dodatkowe środki na skrócenie kolejek do operacji zaćmy, wypadania narządów oraz wymiany stawu biodrowego. W niektórych regionach przyniosło to wymierny efekt, ale wykorzystano tylko około połowy dostępnych pieniędzy. Minister zdrowia Elisabet Lann przyznaje, że jest zadowolona z widocznych rezultatów, ale jednocześnie krytycznie ocenia fakt, że wsparcie finansowe nie zostało w pełni wykorzystane.
Dlaczego akurat kolano, przepuklina i jelita
Socialstyrelsen wskazuje operacje kolana, przepukliny pachwinowej oraz badania jelit nieprzypadkowo. Według urzędu są to świadczenia, które można zwiększyć bez ryzyka wypierania innych pilnych operacji. Oznacza to, że dodatkowa aktywność w tych obszarach nie powinna prowadzić do dalszych opóźnień w innych częściach systemu.
Björn Eriksson podkreśla, że aby w dłuższej perspektywie skrócić kolejki do operacji w Szwecji i innych form leczenia, potrzeba zarówno dodatkowych środków, jak i lepszego planowania. Jego zdaniem konsekwentne wsparcie finansowe może z czasem przynieść znaczne efekty, jeśli zostanie powiązane z realnym zwiększeniem liczby wykonanych zabiegów.
Spór o pieniądze i organizację pracy
Opozycja od dłuższego czasu krytykuje rząd za zbyt niskie nakłady na opiekę zdrowotną i wskazuje, że bez większego finansowania trudno będzie trwale skrócić kolejki. Rząd z kolei odpowiada, że same pieniądze nie wystarczą, jeśli regiony nie poprawią sposobu organizacji pracy.
Minister zdrowia Elisabet Lann podkreśla, że problemem nie jest tylko poziom finansowania, ale także wykorzystanie już istniejących zasobów. W jej ocenie lepsze planowanie, efektywniejszy podział pracy oraz szersze korzystanie z dostępnych narzędzi mogą umożliwić większej liczbie pacjentów skorzystanie z opieki w ustawowym terminie.
