Jasny ślad rakiety Falcon 9 przeciął niebo nad Florydą w środę rano dokładnie o 08:31 czasu polskiego. Sławosz Uznański-Wiśniewski, Polak, był jednym z czterech członków załogi misji Ax-4 na pokładzie kapsuły Dragon Grace. Polska wzięła udział w załogowej misji kosmicznej po raz drugi, ponad czterdzieści lat po historycznym locie Mirosława Hermaszewskiego. Tym razem jednak nowoczesna, komercyjna inicjatywa Axiom Space i Europejskiej Agencji Kosmicznej — a nie program radziecki — umożliwiła ten krok.
Wyjątkowy naukowiec i ekspert w dziedzinie systemów kosmicznych, Uznański-Wiśniewski został wybrany do reprezentowania Polski w misji IGNIS, kompleksowym programie badawczym realizowanym na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Będzie nadzorował trzynaście eksperymentów przygotowanych przez polskie zespoły badawcze, przedsiębiorstwa i uniwersytety. Obejmują one badania nad nowymi czujnikami biometrycznymi, najnowocześniejszymi technologiami materiałowymi i zdolnością elektroniki do wytrzymywania promieniowania jonizującego.
| Imię i nazwisko | Sławosz Uznański-Wiśniewski |
|---|---|
| Narodowość | Polska |
| Data startu misji | 25 czerwca 2025, godz. 08:31 czasu polskiego |
| Miejsce startu | Cape Canaveral, Floryda (USA) |
| Kapsuła kosmiczna | Dragon Grace (SpaceX) |
| Rola w misji | Specjalista – członek załogi Ax-4 |
| Organizacja | Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) |
| Wykształcenie | Doktor nauk technicznych |
| Link referencyjny |
Start, który odbył się z Centrum Kosmicznego im. Kennedy’ego na Przylądku Canaveral, przebiegł wyjątkowo sprawnie. Rakieta osiągnęła krytyczny etap aerodynamiczny znany jako max Q, czyli punkt maksymalnego ciśnienia dynamicznego, w zaledwie 75 sekund. Pierwszy stopień rakiety oddzielił się po dwóch minutach i dwudziestu sześciu sekundach. Kapsuła weszła na orbitę na wysokości 198 km i osiągnęła prędkość ponad 27 000 km/h w dziewiątej minucie, potwierdzając kontroli misji, że wszystko przebiega zgodnie z planem.
Załogę misji Ax-4 stanowi czterech astronautów z całego świata: Sławosz Uznański-Wiśniewski z Polski, Shubhanshu Shukla z Indii, Tibor Kapu z Węgier i Peggy Whitson ze Stanów Zjednoczonych, która jest dowódcą i weteranką z największym doświadczeniem kosmicznym. Ta mieszanka narodowości nie jest przypadkowa; misja ma niezwykle globalny zasięg, a współpraca między instytucjami krajowymi, Axiom Space i ESA wpisuje się w nowy paradygmat prowadzenia badań naukowych poza Ziemią.
Załoga podróżuje najnowszym modelem SpaceX, kapsułą Dragon Grace, która jest piątym wielozadaniowym modelem z serii Dragon. Sami astronauci wybrali nazwę „Grace”, która symbolizuje ducha współpracy, życzliwości i łagodności. Trzynaście minut po starcie oświadczenie centrum kontroli lotów: „Życzę powodzenia załodze dziewiczego lotu Grace” zabrzmiało jak manifest epoki: pokój, nauka i współodpowiedzialność za eksplorację kosmosu.
Warto zauważyć, że Polska przyczynia się do misji w inny sposób niż tylko wysyłając astronautę. Po raz pierwszy Polska wysłała na ISS tak wiele własnych eksperymentów, dzięki współpracy Polskiej Agencji Kosmicznej (POLSA), Ministerstwa Rozwoju i Technologii oraz szeregu krajowych instytucji badawczych. Wzięły w niej udział start-upy z branży deep tech, a także innowacje z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Politechniki Wrocławskiej.
Istotny jest również komponent społeczny tej misji. Dzieci i nastolatkowie oglądali start na żywo w tysiącach polskich szkół, a media społecznościowe natychmiast zalała fala zdjęć, memów i komentarzy. W wielu miejscach zorganizowano symulacje lotów kosmicznych, internetowe spotkania ekspertów i specjalne lekcje edukacyjne. Oprócz tego, że był to spektakl technologiczny, stanowił on również motywację dla uczniów, co może mieć duży wpływ na ich przyszłe decyzje zawodowe.
Orbita Uznańskiego-Wiśniewskiego ma symboliczne znaczenie w szerszym kontekście. Cztery osoby z czterech krajów podróżujące razem w celach naukowych są żywymi przykładami, że zrozumienie jest możliwe w czasach, gdy napięcia geopolityczne i zmiany klimatyczne wydają się dominować w dyskursie publicznym. Pomimo tego, że misja ta opiera się wyłącznie na badaniach, można ją postrzegać jako wezwanie do powrotu do wzajemnego szacunku, solidarności i wartości wspólnotowych.
Załoga kapsuły Grace dotrze na Międzynarodową Stację Kosmiczną w ciągu kilku najbliższych dni i rozpocznie tam program naukowy. Po zakończeniu szeregu testów i dokładnej dokumentacji ustaleń zaplanowano powrót na Ziemię. To koniec wieloletniej pracy naukowej Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego, ale także początek nowego etapu, w którym będzie on pełnić rolę mentora, popularyzatora nauki i rzecznika polskiej myśli technologicznej w przestrzeni międzyplanetarnej.
Odpowiedź na pytanie „kto dziś poleciał w kosmos?” zawiera zatem coś więcej niż tylko nazwisko. Jest w niej obietnica. Przyrzeczenie, że człowiek może wznieść się daleko ponad granice atmosfery dzięki wiedzy, wytrwałości i pracy zespołowej. Że historia Hermaszewskiego jest kontynuowana w sposób ambitny, współczesny i przede wszystkim budujący.