Banknot o nominale 1000 koron duńskich, przedstawiający most Storebælt i motyw słońca, przestanie być prawnym środkiem płatniczym z dniem 31 maja. Decyzja o jego wycofaniu wiąże się z gwałtownym spadkiem wykorzystania gotówki w codziennych transakcjach oraz z rosnącym znaczeniem płatności cyfrowych.
Jak informuje Danmarks Statistik, coraz więcej Duńczyków wybiera płatności kartą, przelewy bankowe i inne formy płatności elektronicznych. Dodatkowo, obowiązujące przepisy dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy ograniczają wartość transakcji, które można realizować w gotówce.
Gotówka w odwrocie
Z danych Danmarks Nationalbank wynika, że w 2023 roku zaledwie 9% zakupów w sklepach stacjonarnych było opłacanych gotówką – dla porównania, w 1991 roku ten udział wynosił aż 60%. Dziś transakcje gotówkowe w sklepach stanowią około dwóch trzecich wszystkich płatności gotówkowych, a reszta to prywatne rozliczenia między osobami, np. na pchlich targach lub przez platformy takie jak DBA.
Za spadkiem użycia gotówki stoi rozwój technologii – płatności zbliżeniowe, aplikacje mobilne i inne cyfrowe narzędzia sprawiają, że płacenie bezgotówkowe jest szybsze i wygodniejsze.
Kiedyś 1000 koron znaczyło więcej
Wprowadzony w 1975 roku banknot 1000 koron przedstawiał Thomasine Heiberg oraz wiewiórkę – motyw, który zyskał wśród Duńczyków dużą sympatię. Według Danmarks Statistik, wartość tego banknotu w dzisiejszych cenach odpowiadała wówczas 5604 koron.
W 1975 roku za tę kwotę można było kupić m.in. 58 kg masła, 34 kg kawy lub 24 kg schabu. Dla porównania – w 2024 roku kwota ta wystarcza na znacznie mniej: około 3 razy mniej kawy, 6 razy mniej mleka i niemal 11 razy mniej plamiaka.
Zmieniła się też struktura wydatków
W latach 70. banknot 1000 koron pokrywał średnie miesięczne wydatki gospodarstwa domowego na żywność, mieszkanie czy samochód. Dziś, w obliczu wzrostu dochodów i zmian konsumpcyjnych, jego realna siła nabywcza jest nieporównywalnie niższa.
Choć papierowy pieniądz odchodzi w cień, dla wielu banknot z wiewiórką pozostanie symbolem przeszłej epoki.