Święto Midsommar w Szwecji
Midsommar to jedno z najstarszych świąt, obchodzonych w Szwecji. Przypada na końcówkę czerwca i zawsze odbija się głośnym echem na życiu całego kraju.
Dla cudzoziemców Midsommar może wydawać się uroczystością trochę ekscentryczną. Dlaczego? Na to pytanie odpowiada niniejszy tekst. Składają się na niego najdziwniejsze zwyczaje związane z Midsommar.
Odświętny słup „Midsommarstången”
„Midsommarstången” (Słup Majowy) to słup, który dekorowany jest gałązkami, kwiatami oraz wstążkami. Ma on dość niedwuznaczny, falliczny kształt, a u góry zdobią go dwa zaokrąglone wieńce. Według wielu definicji odświętny słup stanowi symbol płodności i wiosennego odrodzenia. Wokół „Midsommarstången” gromadzą się roztańczeni uczestnicy zabawy.
Pojawiają się też inne głosy, mówiące o konotacjach z mitologią nordycką: słup ma spajać ze sobą ziemię, niebo i świat podziemny.
Taniec żaby.
Charakterystyczny jest też żabi taniec osób uczestniczących w Midsommar. Wykonała go chociażby Alicia Vikander, kiedy cztery lata temu gościła w talk show Jimmy’ego Fallona. Układ jest dość prosty, choć wymaga wielu skocznych ruchów. Szwedzi tańczą wokół słupa w rytm ludowej piosenki „Små grodorna” (dosł. „Małe żabki”). Oto fragment tekstu:
„Małe żabki, małe żabki – tak śmiesznie wyglądają. Żadnych ogonków, żadnych ogonków – żadnych ogonków nie mają. Żadnych uszu, żadnych uszu – żadnych uszu nie mają.”
Śledzie – w każdej możliwej formie.
Śledzie są stałym elementem tradycyjnej kuchni szwedzkiej – nie mogło ich zabraknąć podczas obchodów Midsommar. Szwedzi spożywają swoją ulubioną rybę w wielu formach: marynowaną na słodko, fermentowaną w soli, wędzoną, z dodatkiem cebuli, z koprem. Nie ma Midsommar bez udziału śledzi.
Pogawędki o pogodzie.
Szwedzi nie są wielkimi fanami pogaduszek grzecznościowych, ale często rozmawiają na temat pogody – co w Polsce może wydawać się trochę śmieszne.
Midsommar daje im ku temu świetną okazję, bo wszyscy liczą na słoneczny przebieg świąt, a media stale informują o ewentualnych zmianach atmosferycznych. Zdarza się tak, że w świąteczne dni zbiera się na ulewę, a czasem spada nawet śnieg. Wtedy o pogodzie mówią już wszyscy, niekoniecznie z uśmiechem na ustach. W końcu każdy z nas lubi czasem ponarzekać.
Pijackie piosenki.
Szwedzi mają dość restrykcyjne podejście do alkoholu, ale w trakcie Midsommar piją go więcej. Inaczej prawdopodobnie nie byliby zbyt chętni do żabich tańców przy fallicznym słupie. W Szwecji najwięcej napojów alkoholowych spożywa się podczas Bożego Narodzenia i właśnie Midsommar.
Ciekawostka jest taka, że w ważne święta sklepy sprzedające alkohol są pozamykane – i to wszystkie. Dzień przed uroczystościami bywają więc oblegane przez klientów i czasem zaczynają świecić pustkami
Wśród piosenek biesiadnych najbardziej znaną jest „Helan Går” – jej tytuł można przetłumaczyć jako: „Cały kieliszek”. Krótki fragment utworu brzmi mniej więcej tak: „Pij do końca, śpiewaj: hup-de-la-la-la-lu-la-lej! Pij do końca, śpiewaj: hup-de-la-la-la-lu-la-lej! A ten, kto nie wypije wszystkiego, nie dostanie potem drugiej połówki!”
Kwiaty.
Kwiaty wykorzystywane są do strojenia słupa „Midsommarstången”, ale noszą je także sami Szwedzi. Uplatają z nich wianki, przyczepiają je do ubrań. Tradycja wymaga, by osoba przystrojona w kwiatki, miała na sobie siedem różnych gatunków roślin (lub dziewięć – w zależności od regionu). Czasem kwiaty trafiają pod poduszkę i pomagają wyśnić przyszłą żonę lub męża.
Niektórzy Szwedzi wierzą, że dzięki kwiatom będą mieli szczęście w miłości. Zbierają rośliny z różnych ogrodów i czekają na pojawienie się tego jedynego – lub tej jedynej.
Pilnowanie truskawek.
Ważne podczas Midsommar są także truskawki. Hodowcy już na kilka miesięcy przed obchodami święta pilnują przyszłych plonów, doglądają ich i bardzo o nie dbają – nawet bardziej niż zwykle. Chcą, by na czas lata były one w pełni dojrzałe, słodkie i soczyste.
Truskawka nie jest w Szwecji owocem uprawianym na dużą skalę, ale lokalni mieszkańcy są z niej dumni – to jeden z istotnych atrybutów Midsommar.