W sylwestrowy poranek wykryto uszkodzenie kabla w Zatoce Fińskiej na odcinku między Helsinkami a Tallinem. Awaria dotyczy podmorskiego kabla transmisji danych w estońskiej strefie ekonomicznej, należącego do fińskiego operatora Elisa. W wyniku wspólnej akcji fińskiej policji i straży granicznej zatrzymano statek towarowy Fitburg, podejrzewany o spowodowanie uszkodzenia poprzez ciągnięcie w wodzie łańcucha kotwicznego.
Jak doszło do uszkodzenia kabla między Helsinkami a Tallinem
Zakłócenie pracy kabla transmisyjnego wykryto we wczesnych godzinach porannych 31 grudnia. Operator Elisa poinformował odpowiednie służby, że doszło do problemu na łączu danych między Helsinkami a Tallinem. Uszkodzony odcinek znajduje się w estońskiej strefie ekonomicznej, jednak śledztwo prowadzone jest po stronie fińskiej we współpracy z władzami Estonii.
Fińska straż graniczna, przy wsparciu jednostek patrolowych i helikopterów, rozpoczęła poszukiwania jednostki, która mogła odpowiadać za incydent. Zlokalizowano statek handlowy Fitburg pływający pod banderą Saint Vincent i Grenadyn. Według władz statek poruszał się z zanurzonym w wodzie łańcuchem kotwicznym, co mogło doprowadzić do uszkodzenia infrastruktury na dnie morskim.
W komunikacie policji podkreślono, że łańcuch kotwiczny Fitburga był zanurzony w morzu, a straż graniczna poleciła jednostce zatrzymanie się i podniesienie kotwicy. To w praktyce przerwało dalsze potencjalne uszkodzenia dna i kabli.
Statek Fitburg zatrzymany w fińskich wodach terytorialnych
Po zidentyfikowaniu statku jako potencjalnego sprawcy, fińska straż graniczna przejęła nad nim kontrolę. Fitburg został skierowany na kotwicowisko na wodach terytorialnych Finlandii, gdzie pozostanie do czasu zakończenia czynności dochodzeniowych. Jak opisuje Helsinki Times, jednostka wypłynęła z Petersburga 30 grudnia, po czym obrała kurs przez Zatokę Fińską w kierunku zachodnim.
Serwis śledzący ruch statków Marinetraffic rejestrował, jak Fitburg opuszczał Zatokę Fińską, by następnie około godziny 7:00 zawrócić w stronę fińskiego wybrzeża. Ten manewr pokrywa się z czasem, w którym służby zaczęły wiązać uszkodzenie kabla z trasą statku.
Fińska policja prowadzi śledztwo w kierunku poważnego uszkodzenia mienia, usiłowania poważnego uszkodzenia mienia oraz poważnego zakłócenia ruchu pocztowego i telekomunikacyjnego. To standardowe kategorie prawne w przypadkach ingerencji w infrastrukturę krytyczną, do której zaliczają się podmorskie kable telekomunikacyjne.
Reakcje władz Finlandii i Estonii
Prezydent Finlandii Alexander Stubb poinformował, że wraz z rządem na bieżąco śledzi rozwój sytuacji. Podkreślił jednocześnie, że Finlandia jest przygotowana na różne wyzwania związane z bezpieczeństwem i traktuje incydenty dotyczące infrastruktury krytycznej bardzo poważnie.
Również prezydent Estonii Alar Karis określił nowe uszkodzenie jako „niepokojącą wiadomość”. W swoim komentarzu wyraził nadzieję, że nie było to celowe działanie, zaznaczając jednocześnie, że ostateczne wnioski będą należały do prowadzących dochodzenie.
Ostrożny ton obu prezydentów odzwierciedla napięcie wokół tematu bezpieczeństwa infrastruktury podmorskiej w regionie, ale też świadomość, że w tego typu sprawach udowodnienie zamiaru bywa trudne.
Kolejne uszkodzenie w serii incydentów na Morzu Bałtyckim
Zimą 2024–2025 r. w regionie odnotowano kilka głośnych przypadków uszkodzenia kabli podmorskich i innych elementów infrastruktury na dnie morskim. Śledczy oraz eksperci ds. bezpieczeństwa wielokrotnie wskazywali na możliwy sabotaż, choć nie zawsze udawało się to potwierdzić.
Przykładem jest incydent z 25 grudnia 2024 r., kiedy uszkodzono podmorski kabel energetyczny Estlink 2 między Finlandią a Estonią. W toku śledztwa ustalono, że po dnie morskim ciągnął się kilkudziesięciokilometrowy ślad po kotwicy, a podejrzenia skierowano na tankowiec Eagle S, powiązany z rosyjską tzw. flotą cieni. Naprawa kabla kosztowała dziesiątki milionów euro.
Jednocześnie dwie sprawy dotyczące wcześniejszych uszkodzeń kabli i rurociągów w rejonie Morza Bałtyckiego w 2025 r. zakończyły się umorzeniem postępowania lub oddaleniem zarzutów przez sąd. Przykładem jest decyzja szwedzkiej prokuratury, która wykluczyła sabotaż w przypadku przerwania kabla między Szwecją a Łotwą i zwolniła zatrzymany wcześniej statek Vezhen.
Na tle tych wydarzeń najnowsze uszkodzenie kabla w Zatoce Fińskiej wpisuje się w szerszy obraz rosnącej wrażliwości regionu na zdarzenia na dnie morskim – zarówno przypadkowe, jak i potencjalnie celowe.
Śledztwo: poważne zniszczenie mienia i zakłócenie łączności
Fińska policja bada sprawę pod kątem kilku potencjalnych przestępstw:
- poważnego zniszczenia mienia (aggravated criminal damage),
- usiłowania poważnego zniszczenia mienia,
- poważnego zakłócenia ruchu pocztowego i telekomunikacyjnego (serious interference with telecommunications).
W praktyce oznacza to analizę przebiegu trasy statku, warunków pogodowych, zapisów z systemów nawigacyjnych i dokumentów pokładowych. Śledczy będą ustalać, czy łańcuch kotwiczny Fitburga znalazł się w wodzie w wyniku zaniedbania, błędu, awarii technicznej, czy ewentualnie działania celowego. Na tym etapie śledztwo koncentruje się na faktach, bez oficjalnego przypisywania intencji.
Dla Helsinek i Tallinna kluczowe znaczenie będzie miało szybkie oszacowanie skali szkód oraz czasu naprawy, bo kabel między stolicami jest istotnym elementem regionalnej infrastruktury cyfrowej, nawet jeśli ruch danych można tymczasowo przekierowywać innymi trasami.
