Wstęp
Jeśli będąc na lotnisku, na tablicy odlotów zauważysz połączenie zakolorowane na czerwono, nie panikuj. Zawsze możesz uzyskać odpowiednią pomoc, a za odwołany lot przysługuje Ci zwrot pieniędzy.
Tego typu zakłócenia zawsze psują mnóstwo krwi: rujnują wakacje, a czasem wyjazd służbowy. Nie zawsze muszą być jednak powodem do rozpaczy. Często w wypadku odwołanego lotu możemy skorzystać z odszkodowania.
W ramach prawodawstwa UE pasażerowie posiadają prawo do pomocy i są niejako chronieni przez linie lotnicze. Opóźnienia przelotów czy strajki pracownicze mogą być powodem, dla którego uzyskamy odpowiednią rekompensatę. Sondaże wskazują jednocześnie, że większość pasażerów nie wie, iż w wyniku poniesionych strat może ubiegać się o odszkodowanie.
Skąd wiedzieć, czy Twój lot został objęty ubezpieczeniem?
O wspomnianym ubezpieczeniu można mówić, gdy spełniony jest jeden z trzech warunków:
• lot realizowany był na terytorium UE (a obsługiwany był przez dowolnego przewoźnika, niezależnie od tego, czy ma on siedzibę w Unii);
• wylot odbywa się z dowolnego kraju – także spoza UE – ale celem podróży jest już kraj Unii; jednocześnie przewoźnik musi mieć siedzibę swojej firmy w Unii Europejskiej;
• wylot odbywa się z kraju pozaunijnego, a celem podróży również jest kraj pozaunijny; linie lotnicze mogą być dowolne i nie muszą mieć siedziby w UE.
Przyjęto, że krajami Unii Europejskiej są także Norwegia, Szwajcaria i Islandia. Wszystko po to, aby przelot międzykontynentalny – np. z Kanady do Islandii – był umownie traktowany jako podróż do “Unii Europejskiej” z kraju pozaunijnego.
Jeśli miałbyś już otrzymać odszkodowanie zgodnie z prawem kraju pozaunijnego, nie możesz jednocześnie uzyskać odszkodowania w zgodzie z prawem UE.
Jeżeli zaś powodem opóźnienia lub odwołania lotu były tzw. “nadzwyczajne okoliczności”, nie możesz ubiegać się o żadną rekompensatę.
Które linie lotnicze obsłużyły mój lot?
To ważny punkt tego artykułu. W przypadku podróży z kraju pozaunijnego do państwa UE ubezpieczenie obowiązuje tylko wówczas, gdy dana linia lotnicza ma siedzibę na terenie Unii. Zdarza się, że linia lotnicza, od której kupujesz bilet, nie jest linią, która będzie później obsługiwała lot.
Nazwa obsługującej linii lotniczej powinna znajdować się na nabytym bilecie.
Jakie odszkodowanie przysługuje mi w przypadku opóźnienia lotu?
Prawo do odszkodowania masz w chwili, gdy lot opóźnia się minimum o 3 godziny. Należy odmierzyć różnicę czasu pomiędzy planowanym przybyciem samolotu a przybyciem rzeczywistym. Kiedy pilot “nadrobi” ten stracony czas podczas podróży i zostanie od zrównany z tym planowanym, nie uzyskasz odszkodowania.
Wysokość odszkodowania określają więc długość opóźnienia i odległość lotu. Cena, którą zapłaciłeś za bilet, nie jest brana pod uwagę, więc, teoretycznie, możesz otrzymać kwotę wyższą niż tyle, ile zapłaciłeś za lot. Więcej informacji na ten temat można znaleźć TUTAJ.
W przypadku opóźnień sięgających ponad 3 godzin oraz podróży na trasie nieprzekraczającej 1500 km przysługuje Ci odszkodowanie w wysokości 250 euro (~1080 zł). Podany dystans odpowiada odległości między Sztokholmem a północną Francją (lub Malmö i Francją południową).
Jest też druga opcja. Dotyczy opóźnień ponad 3-godzinnych oraz trasy: a) dłuższej niż 1500 km, na terenie UE; b) wynoszącej 1500-3500 km, międzykontynentalnej. W tym przypadku odszkodowanie wynosi 400 euro, czyli około 1730 złotych.
W przypadku wszystkich innych lotów objętych przepisami Unii Europejskiej – tj. do lub z kraju pozaunijnego, na trasie dłuższej niż 3500 km – masz prawo do odszkodowania w wysokości 300 euro, jeśli opóźnienie wynosi mniej niż 4 godz. lub 600 euro, jeśli opóźnienie wyniosło więcej niż 4 godziny.
Jeśli został Ci już przypisany inny lot, rekompensata może zostać zmniejszona o połowę.
Czy przysługują mi inne benefity?
Tak. W przypadku opóźnień przekraczających 2 godziny (dotyczy czasu odlotu), linie lotnicze powinny poinformować pasażerów o przysługujących im prawach/benefitach, ewentualnie zaoferować inną formę pomocy.
Benefitami mogą być darmowa żywność lub napoje. Czasem pasażer otrzymuje kupon, który może wykorzystać na lotnisku. Inną opcją są darmowe połączenia telefoniczne. Musi zostać spełnione któreś z danych kryteriów:
• opóźnienie przekroczyło 2 godziny w przypadku trasy sięgającej 1500 km;
• opóźnienie przekroczyło 3 godziny, a długość lotu miała wynosić 1500 km w obrębie UE i 1500-3500 km w przypadku połączenia z krajem pozaunijnym;
• opóźnienie przekroczyło 4 godziny, a długość lotu miała przekraczać 3500 km w przypadku połączenia z krajem pozaunijnym.
Oferowany posiłek i napoje powinny być proporcjonalne do czasu opóźnienia. Z rana otrzymamy mniejsze porcje żywnościowe niż wieczorem czy nocą.
W przypadku opóźnień nocnych pracownicy danej linii lotniczej powinni zapewnić klientowi zakwaterowanie w hotelu i transport z lotniska. Linie lotnicze nie mogą odmówić tego rodzaju pomocy swoim klientom. Gdy jednak spotkamy się z odmową, warto zachować wszelkie pokwitowania i zapis dodatkowych rachunków. Po powrocie do domu należy złożyć wniosek o zwrot pieniędzy.
Tutaj również powinna zostać zachowana zasada proporcjonalności. Standard noclegowni, w której będziemy musieli spędzić noc, powinien być zbliżony do standardu tego hotelu, w którym przebywaliśmy podczas wyjazdu. Jeżeli przez opóźnienie ominie Cię np. jeden dzień pracy, też możesz ubiegać się o odpowiednie odszkodowanie.
W przypadku, gdy na miejsce mamy dotrzeć o 5 godzin później niż powinniśmy, linie lotnicze muszą Cię przebookować lub po prostu przełożyć podróż. Jeśli zdecydujesz się nie podejmować opóźnionego lotu, linia lotnicza musi zwrócić Ci pieniądze za daną podróż.
Nie jesteśmy upoważnieni do odszkodowania za stres, dyskomfort, niewygodę lub inny czynnik niematerialny, wiążący się z opóźnieniem lotu.
Co w przypadku, gdy mój lot został całkowicie odwołany?
Jeżeli Twój lot został odwołany, masz prawo do zwrotu pieniędzy lub zmiany rezerwacji – linie lotnicze zawsze zobowiązane są zaoferować Ci najpierw wybór.
Gdy odmówisz zmiany rezerwacji i nie skorzystasz z alternatywnego lotu, linie lotnicze muszą dokonać pełnego zwrotu poniesionych przez Ciebie kosztów.
Jeśli zaś chcesz wyruszyć w dalszą podróż, masz prawo do zmiany rezerwacji na lot zastępczy.
Gdy odwołanie lotu sprawi, że Twoja podróż przeciągnie się o więcej niż 2 godziny, przysługuje Ci prawo do benefitów: darmowego pożywienia, picia.
Jeżeli lot zastępczy sprawia, że we wskazane miejsce przylatujesz dwa dni później niż planowano (lub jeszcze później), albo gdy linia lotnicza poinformowała Cię o odwołaniu mniej niż 14 dni przed planowanym odlotem, też przysługuje Ci odszkodowanie. Ma ono wartość od 125 do 600 euro i zależy od kilku czynników (czas opóźnienia, dystans, to, kiedy poinformowano nas o opóźnieniu).
Czy powinienem wiedzieć o wyjątkach od reguły?
Tak. Zasady dotyczące odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli opóźnienie lub odwołanie lotu jest spowodowane okolicznościami “nadzwyczajnymi”. Są to zdarzenia, których nie można było w żaden sposób uniknąć, nawet gdy linie lotnicze podjęły taką próbę.
Czasem “nadzwyczajnymi” okolicznościami są sytuacje niestabilności politycznej, a kiedy indziej jest to zagrożenie naszego bezpieczeństwa, zjawisko pogodowe lub zwykły strajk.
Jeśli podróżujesz za darmo lub po obniżonej cenie, która nie jest dostępna publicznie – np. pracujesz dla linii lotniczej i korzystasz z rabatów – nie obowiązuje Cię prawo do rekompensaty. Jeżeli zaś zapłaciłeś za lot za pomocą programu lojalnościowego, nadal możesz ubiegać się o odszkodowanie.
Niekiedy o tym, czy uzyskamy odszkodowanie czy też nie, świadczy polisa podróżna, którą jesteśmy objęci. Warto skontaktować się ze swoim ubezpieczycielem.
Kiedy indziej można ubiegać się o zwrot pieniędzy od firmy, która wydała nam kartę kredytową.
Jak mogę złożyć wniosek?
Skontaktuj się z linią lotniczą, która obsługiwała przelot, i zachowaj kopie wszelkiej korespondencji. Każda linia powinna mieć na swojej stronie internetowej odpowiedni formularz, który będziemy musieli najpierw wypełnić. Znajdą się w nim informacje dotyczące planowanego i rzeczywistego czasu przylotu, miejsca przylotu i odlotu, itp.
Ten formularz służy do złożenia skargi i jest ważny w każdym kraju UE, a dodatkowo w Norwegii, Islandii i Szwajcarii.
Istnieją narzędzia online, które pomogą ustalić, jakie prawa mogą nam przysługiwać. Za przykład może posłużyć “Kalkulator Lotów“.
Niektóre firmy składają takie wnioski w naszym imieniu, ale potrącają przy tym dodatkowe opłaty.
Jeżeli nie jesteś zadowolony z odpowiedzi danej linii, albo nie otrzymałeś jej w wymaganym czasie, możesz skontaktować się z krajowym organem wykonawczym w kraju, w którym składasz skargę. W Szwecji jest to Narodowa Rada ds. Sporów Konsumenckich (ARN). Więcej informacji na ten temat można znaleźć pod danym linkiem.
Jaki jest czas składania wniosku?
Czas na złożenie wniosku o odszkodowanie wynosi dwa miesiące. W przeszłości podróżnicy mogli ubiegać się o rekompensatę dotyczącą dawnych podróży – nawet sprzed dziesięciu lat. Wyrok Sądu Najwyższego z 2018 roku zmieniło to prawo.
Limit czasowy teoretycznie nie jest “ścigany” przez szwedzkie lub unijne przepisy, ale Sąd Szwedzki radzi, by wniosek o zwrot kosztów został złożony w “rozsądnym przedziale czasowym”.
Jeśli opóźnienie miało miejsce w innym kraju UE, podlegasz prawu, które obowiązuje dokładnie w tym państwie. W Norwegii i Finlandii limit czasowy na złożenie wniosku o rekompensatę wynosi trzy lata. W Wielkiej Brytanii – sześć lat.