Rządowy zespół śledczy w Szwecji proponuje zaostrzenie kar za oszustwa związane z zasiłkami, w tym możliwość zawieszenia wypłaty świadczeń dla osób, które umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa pobierają nienależne im pieniądze. Osoby, które popełniły błąd z nieostrożności, również mają być karane finansowo.
„Niezwykle ważne jest, aby nasze wspólne pieniądze z podatków nie trafiały do tych, którzy celowo oszukują i wyłudzają,” mówi Anna Tenje (Umiarkowana Partia Koalicyjna – M), minister ds. zabezpieczenia społecznego. Rząd chce zintensyfikować walkę z oszustwami zasiłkowymi.
Zawieszenie świadczeń za umyślne oszustwa
Śledczy Mikael Westberg proponuje, aby osoby, które wielokrotnie i celowo oszukują na świadczeniach socjalnych, były zawieszane w prawach do pobierania tych świadczeń. „To bardzo mocna propozycja,” mówi Westberg.
- Minimalny okres zawieszenia: 3 miesiące.
- Maksymalny okres zawieszenia: 3 lata.
- Szacowana liczba osób objętych zawieszeniem rocznie: około 6000.
Zawieszenie miałoby dotyczyć osób, które świadomie pobierają świadczenia, do których nie są uprawnione. „Nie powinno być możliwe zawieszenie osoby za nieostrożność w jednym przypadku, ale wymaga to zarówno powtarzalności, jak i zamiaru lub rażącego zaniedbania,” wyjaśnia Westberg. Decyzje o zawieszeniu miałyby być podejmowane przez Szwedzką Agencję Ubezpieczeń Społecznych (Försäkringskassan) i Szwedzką Agencję Emerytalną (Pensionsmyndigheten).
Kary finansowe za nieostrożność
Osoby, które podały nieprawidłowe informacje, co doprowadziło do nieprawidłowej wypłaty świadczeń, nawet jeśli zrobiły to nieumyślnie, miałyby być karane finansowo. „Chodzi o to, by opłaty karne działały jako kara dla tych, którzy oszukują celowo i jako sygnał ostrzegawczy dla tych, którzy są nieostrożni i tak naprawdę nie wiedzą, co robią,” mówi Westberg.
- Wysokość kary: 25% kwoty nienależnie pobranej.
- Szacowana liczba osób objętych karą rocznie: około 60 000.
Obecnie tylko około 1000 osób rocznie jest skazywanych za przestępstwa związane z zasiłkami. Według śledczego, wprowadzenie kar finansowych spowoduje, że znacznie więcej osób zostanie ukaranych, a na policję będą zgłaszane tylko najpoważniejsze przypadki. „Intencją propozycji jest doprowadzenie do zmiany zachowania. […] Nie chodzi o to, że ludzie będą raz po raz karani grzywną, ale miejmy nadzieję, że zastanowią się dwa razy i będą bardziej ostrożni.”
Skala problemu i reakcja rządu
Szacuje się, że co roku około 10 miliardów SEK jest wypłacanych nieprawidłowo z systemu ubezpieczeń społecznego (łączna kwota wypłat to około 670 miliardów SEK rocznie).
Rząd będzie teraz analizował propozycje, które minister Tenje uważa za „absolutnie doskonałe”. „Zależy mi na tym, byśmy otrzymali więcej narzędzi,” mówi.
Szczegóły propozycji:
Blokowanie (zawieszanie) świadczeń:
- W przypadku powtarzających się i umyślnych lub rażąco niedbałych błędów, Försäkringskassan i Pensionsmyndigheten mogłyby zawiesić danej osobie określone świadczenie.
- Okres zawieszenia: od 3 miesięcy do 3 lat.
- Wyjątki: sytuacje, w których zawieszenie prowadziłoby do nieuzasadnionych szkód dla dzieci lub gdy osoba nie otrzymuje niezbędnego wsparcia w codziennym życiu (np. zasiłku opiekuńczego).
- Możliwość rewizji decyzji w przypadku zmiany okoliczności (np. poważna choroba).
Kara finansowa (opłata karna):
- Za podanie nieprawidłowych informacji, które skutkują nieprawidłową wypłatą świadczeń (również z nieostrożności).
- Wysokość: 25% kwoty nienależnie pobranej, minimum 2 300 SEK, maksimum 73 500 SEK.
- Możliwość obniżenia kary, jeśli zostanie uznana za „nierozsądną” (np. w przypadku poważnej choroby, podeszłego wieku lub niepełnosprawności).
