Komisja ds. Celów Środowiskowych w Szwecji proponuje wprowadzenie zakazu wydawania nowych i przedłużania istniejących pozwoleń na wydobycie torfu. Nowe przepisy miałyby wejść w życie już 1 stycznia 2026 roku, co budzi gorącą debatę i może dotknąć nie tylko przemysł, ale także wielu właścicieli ogrodów.
Dlaczego torf jest ważny? Od ogrodu po produkcję żywności
Szwecja jest jednym z krajów o największych zasobach torfu na świecie (szacunki wahają się od 15% do 25% powierzchni kraju). Surowiec ten odgrywa istotną rolę w wielu dziedzinach:
- Ogrodnictwo: Prawie cała dostępna w sklepach ziemia do sadzenia zawiera duże ilości torfu. Pomaga on magazynować wilgoć i zapewnia przewiewność gleby, co sprzyja wzrostowi roślin.
- Produkcja żywności: Torf jest uważany za kluczowy element w wydajnej produkcji zdrowej żywności, często bez użycia pestycydów. Jak ujął to Jaco Dijkshoorn z firmy Kekkilä-BVB, cytowany przez Swedish Peat, torf jest „jednym z najbardziej niezawodnych produktów”.
Klimat kontra tradycja: Argumenty za zakazem
Z drugiej strony, organizacje ekologiczne, jak Szwedzkie Towarzystwo Ochrony Przyrody, oraz agencje rządowe, jak Szwedzka Agencja Ochrony Środowiska (EPA), wskazują na negatywny wpływ wydobycia torfu na klimat:
- Emisje gazów cieplarnianych: Podczas wydobywania torfu uwalniane są duże ilości tych gazów.
- Magazynowanie węgla: Torfowiska naturalnie magazynują ogromne ilości węgla. Ich niszczenie przyczynia się do zmian klimatu. EPA uważa wręcz torf za paliwo kopalne.
- Ochrona ekosystemów: Ochrona i odtwarzanie torfowisk jest korzystne dla klimatu, pomagając redukować emisje, a nawet wiązać węgiel z atmosfery.
„Nierozsądne” czy konieczne? Branża protestuje
Propozycja zakazu spotkała się z ostrą krytyką ze strony Szwedzkiego Stowarzyszenia Torfowego. Jego przewodnicząca, Rita Larsson, nazwała ją „nierozsądną”, argumentując, że opiera się na „ograniczonych podstawach naukowych”. Stowarzyszenie podkreśla, że obecnie brakuje materiałów zastępczych dla torfu „w wystarczającej ilości i jakości”, zwłaszcza w ogrodnictwie.
„Jeśli torf zniknie, ryzykujemy gorszym zdrowiem zwierząt, gorszymi wynikami uprawy i wyższymi kosztami w całym łańcuchu – od rolnika do konsumenta. To nie jest odpowiedzialne” – ostrzega Larsson.
Debata na temat przyszłości wydobycia torfu w Szwecji z pewnością będzie kontynuowana, a jej wynik będzie miał znaczące konsekwencje zarówno dla środowiska, jak i dla wielu sektorów gospodarki oraz codziennego życia mieszkańców.
