Nowa propozycja rządowego eksperta może na nowo ukształtować szwedzki system socjalny. Imigranci spoza UE mieliby czekać aż pięć lat, zanim zyskają prawo do większości świadczeń – chyba że wcześniej podejmą pracę i odprowadzą podatki.
Minister ds. zabezpieczenia społecznego Anna Tenje komentuje stanowczo:
„Szwecja nie jest społeczeństwem bez wymagań”.
🔍 Na czym polegają zmiany?
Ekspert rządowy Göran Lundahl przedstawił propozycje, które mają uprościć i zaostrzyć zasady przyznawania świadczeń. Główne założenie: aby kwalifikować się do zasiłku na dziecko, dodatku mieszkaniowego, zasiłku rodzicielskiego czy pomocy socjalnej, trzeba będzie legalnie mieszkać w Szwecji przez pięć lat.
📌 Wyjątek: uchodźcy i osoby potrzebujące ochrony nie zostaną objęte zmianami – wynika to z przepisów UE i konwencji międzynarodowych.
📌 Dodatkowe możliwości: Osoby, które przepracują minimum 6 miesięcy z pensją powyżej 38 700 koron lub 12 miesięcy z pensją od 28 200 koron, mogą uzyskać dostęp do świadczeń szybciej.
👨👩👧👦 Kto zostanie objęty nowymi przepisami?
Choć formalnie wymagania mają dotyczyć wszystkich – również obywateli UE – w praktyce uderzą głównie w imigrantów z krajów spoza UE, którzy osiedlają się w Szwecji z powodów rodzinnych, edukacyjnych lub zawodowych.
➡️ Zasiłek socjalny (ekonomiczne wsparcie): także wymaga pięciu lat legalnego, nieprzerwanego pobytu w Szwecji.
➡️ Pomoc kryzysowa: będzie nadal możliwa w wyjątkowych sytuacjach.
📆 Od kiedy zmiany?
Nowe przepisy miałyby wejść w życie 1 stycznia 2027 r., z okresem przejściowym dla osób, które osiedlą się w Szwecji przed tą datą.
📉 Konsekwencje społeczne i liczby
Z analizy wynika, że jeśli nowe zasady zaczęłyby obowiązywać już dziś, aż 67 000 dorosłych osób nie spełniłoby kryteriów do otrzymania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a 4400 osób straciłoby dostęp do zasiłku socjalnego.
Minister Anna Tenje odpiera zarzuty o możliwą marginalizację:
„Przepisy są jasne i każdy, kto przyjeżdża do Szwecji, będzie znał warunki. Chcemy systemu, który wspiera, ale też stawia wymagania”.
⚖️ Kontrowersje i krytyka
Propozycje spotykają się z krytyką ze strony części ekspertów i organizacji broniących praw człowieka. Wskazują oni, że ograniczenie dostępu do zasiłków może zwiększyć ryzyko ubóstwa, wykluczenia społecznego, a nawet wzrost przestępczości wśród osób, które nie będą mogły się utrzymać.
Tenje odpowiada:
„Nie chodzi o wykluczenie, ale o jasne i uczciwe zasady. System powinien premiować tych, którzy aktywnie uczestniczą w społeczeństwie”.
✅ Podsumowanie: Co się zmienia?
| Świadczenie | Nowy warunek | Wyjątki |
|---|---|---|
| Zasiłek na dziecko, mieszkaniowy, rodzicielski | 5 lat pobytu lub praca z odpowiednim wynagrodzeniem | Uchodźcy, osoby z ochroną |
| Zasiłek socjalny | 5 lat legalnego, nieprzerwanego pobytu | Szwedzi, pomoc doraźna |