Wbrew powszechnemu przekonaniu, kleszcze nie zapadają całkowicie w zimową hibernację. Badania wykazują, że niektóre z nich są aktywne nawet zimą, przenosząc groźne choroby zakaźne. To istotne odkrycie, które może wpłynąć na diagnostykę i leczenie chorób przenoszonych przez kleszcze.
Kleszcze aktywne przez cały rok
Zwykle sezon aktywności kleszczy przypada na okres od wiosny do późnej jesieni, jednak zmiany klimatyczne zmieniają ten schemat. Anna Omazic, badaczka ze Szwedzkiego Instytutu Weterynaryjnego (SVA), podkreśla, że kleszcze mogą być aktywne także w chłodniejszych miesiącach, szczególnie w regionach o łagodniejszych zimach, takich jak Skåne, Blekinge, Småland czy Västra Götaland.
- „W grudniu otrzymaliśmy prawie 100 zgłoszeń o aktywności kleszczy, a zgłoszenia wciąż napływają w styczniu” – mówi Omazic w wywiadzie dla Dagens Nyheter.
Zgłaszanie kleszczy w ramach projektu badawczego
Od wiosny 2023 r. SVA prowadzi projekt badawczy, w którym mieszkańcy Szwecji mogą zgłaszać znalezione kleszcze. Zgłoszenia, zawierające zdjęcie i lokalizację, pomagają w monitorowaniu aktywności tych pajęczaków na terenie kraju.
- „Każdy może przyczynić się do badań, zgłaszając nam miejsca, w których znalazł kleszcze” – zachęca Omazic.
Jakie warunki sprzyjają zimowej aktywności kleszczy?
Kleszcze zwykle przechodzą w stan hibernacji, gdy temperatura spada poniżej zera. Stają się ponownie aktywne przy około pięciu stopniach Celsjusza, ale nie składają jaj, dopóki temperatura nie osiągnie dziesięciu stopni powyżej zera.
Brak śniegu i cieplejsze zimy sprzyjają dłuższej aktywności kleszczy. Niewielki mróz czy odkryta ziemia zwiększają ryzyko, że kleszcze pozostaną aktywne nawet w środku zimy.
Dlaczego warto zachować czujność?
Choć kleszcze zimą są mniej liczne, nadal mogą stanowić zagrożenie. Dlatego warto regularnie sprawdzać siebie i swoje zwierzęta po spacerach – nie tylko w lesie, ale również na terenach zielonych w miastach czy w przydomowych ogródkach.
- „Świadomość, że kleszcze mogą być aktywne zimą, może pomóc w szybszej diagnozie chorób, które przenoszą” – zauważa Omazic.
Zmieniające się warunki klimatyczne
Cieplejsze zimy, brak pokrywy śnieżnej i częstsze występowanie łagodnych dni mogą sprawić, że kleszcze staną się jeszcze bardziej aktywne w przyszłości. To dodatkowy argument za śledzeniem zmian klimatycznych i ich wpływu na środowisko oraz zdrowie publiczne.