W ostatnich latach Dania umacnia swoją pozycję jako kraj z jednym z najbardziej konkurencyjnych modeli gospodarczych i społecznych na świecie. W przeciwieństwie do Wielkiej Brytanii, gdzie realne płace nie wzrosły znacząco od kryzysu finansowego, duński model dobrobytu zapewnia zarówno pracownikom, jak i pracodawcom korzystne warunki rozwoju.
Duński model uniwersalny a brytyjski model rezydualny
Duński system dobrobytu, klasyfikowany jako uniwersalny, różni się od brytyjskiego modelu rezydualnego na wielu poziomach:
Cechy modelu uniwersalnego (Dania):
- Wysoka redystrybucja dochodów.
- Niskie nierówności społeczne.
- Silne państwo zapewniające powszechne świadczenia socjalne.
- System negocjacji zbiorowych między związkami zawodowymi a pracodawcami.
Cechy modelu rezydualnego (Wielka Brytania):
- Minimalna interwencja państwa w zapewnianie świadczeń.
- Wysokie nierówności dochodowe.
- Niski stopień organizacji związków zawodowych.
Produktywność a wzrost gospodarczy
Różnice w modelach dobrobytu przekładają się na rozwój gospodarczy obu krajów.
- W latach 2010–2019 wzrost produktywności w Danii przyczynił się do średniorocznego wzrostu PKB o 1,4%, podczas gdy w Wielkiej Brytanii było to jedynie 0,3%.
- Wyższa produktywność w Danii wynika z większych inwestycji w edukację i kapitał, co przekłada się na lepsze wynagrodzenia pracowników i mniejsze nierówności dochodowe.
Rola związków zawodowych i rynku pracy
Silne związki zawodowe w Danii odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu rynku pracy. Dzięki nim wzrost produktywności przekłada się na wyższe płace i lepsze warunki pracy.
W Wielkiej Brytanii brak silnych związków zawodowych skutkuje mniejszym udziałem pracowników w korzyściach wynikających z wzrostu gospodarczego, co prowadzi do stagnacji realnych płac.
Konkurencyjność gospodarcza Danii
Duński model społeczny jest nie tylko korzystny dla pracowników, ale także dla przedsiębiorców. Lars Sandah w wywiadzie dla AvisenDenmark, dyrektor generalny Konfederacji Duńskiego Przemysłu, podkreśla, że sukces Danii w rankingach konkurencyjności wynika przede wszystkim z unikalnego modelu dobrobytu, a nie niskich podatków czy łatwego dostępu do siły roboczej.
Wnioski i wyzwania
Według raportu Arbejderbevægelsens Erhvervsråd duński model dobrobytu jest wzorem dla innych krajów, łączącym wzrost gospodarczy z równowagą społeczną. Jednak jego utrzymanie wymaga dalszego inwestowania w edukację, dialog społeczny i innowacje.
W Wielkiej Brytanii brak takich mechanizmów prowadzi do pogłębiających się nierówności i stagnacji.
