Juhannus jest obchodzony w Finlandii z niezwykłym zapałem, praktycznie jako narodowy obrzęd światła i koleżeństwa. Jest czas na kilka dni relaksu, ponieważ uroczystości odbywają się w sobotę między 20 a 26 czerwca. Co ciekawe, ta praktyka, która została wprowadzona w 1955 r. jako sposób na zrównoważenie tradycji i życia zawodowego, nie spowodowała mniejszej liczby dni wolnych, ponieważ w tamtym czasie soboty były nadal często używane.
Najdłuższy dzień w roku, przesilenie letnie, był historycznie związany ze świętem. Kościół katolicki zmienił jednak datę na 24 czerwca i ogłosił go urodzinami Jana Chrzciciela. Ten proces, który ma swoje korzenie w starożytnej rzymskiej praktyce odliczania dni do końca miesiąca, miał sens w odniesieniu do Bożego Narodzenia, które przypada sześć miesięcy później.
| Nazwa święta | Juhannus (Noc Świętojańska) |
|---|---|
| Kraje obchodzące | Finlandia, Szwecja, Estonia, Norwegia |
| Charakter święta | Święto światła, przesilenie letnie, święto narodowe |
| Tradycyjna data | 24 czerwca (dzień Jana Chrzciciela) |
| Obecna data w Finlandii | Sobota między 20 a 26 czerwca |
| Od kiedy obowiązuje | Od 1955 roku w Finlandii |
| Status | Oficjalny dzień flagowy i dzień wolny od pracy |
| Data w 2026 roku | Sobota, 20 czerwca |
| Źródło | https://yle.fi |
Jednak Juhannus nadal przypada w ustalonym dniu, 24 czerwca, w krajach takich jak Estonia i Norwegia, co pozwala nam zobaczyć, jak jedna tradycja może działać inaczej w różnych kontekstach narodowych. Szczególnie godne uwagi jest to, że Juhannus zachował elementy przedchrześcijańskie w krajach nordyckich. Głębokie korzenie święta w pogańskich obrzędach są wskazane przez jego karelskio-fińskie nazwy dialektalne, Ihannus lub Janus. Historycznie, było ono również znane jako Ukonjuhla, co było odniesieniem do boga Ukko, fińskiego odpowiednika boga nieba.
Juhannus stał się sztandarowym dniem we współczesnej Finlandii. Ta charakterystyczna cecha pokazuje głębokie powiązanie święta z tożsamością narodową. Ponadto słońce nie zachodzi w północnym przesileniu letnim kraju, co skutkuje niesamowitym zjawiskiem nocy bez nocy. Miejscowi świętują tę niesamowitą atmosferę, planując ogniska nad jeziorami, ozdabiając domy gałęziami brzozy i dołączając do ludowych melodii.
Powszechność Juhannusa — obchodzonego przez dzieci, młodzież i osoby starsze — jest tym, co łączy pokolenia i czyni je tak wyjątkowym. Podczas gdy ci, którzy wolą ciszę, spędzają czas w domkach letniskowych otoczonych naturą, miasta organizują koncerty, festiwale i parady. Obchodzenie tego święta z dala od zgiełku stało się bardzo popularne; wielu Finów zamierza się zrelaksować i na nowo połączyć z bliskimi i światem przyrody.
Z punktu widzenia gospodarki sezonowej Juhannus jest szczególnie ważnym okresem. Sklepy spożywcze, hotele i pola namiotowe mają wyjątkowo wysoki wskaźnik rotacji. Zwiększona liczba podróży krajowych pobudza branżę turystyczną, a fińskie media informują o gwałtownym wzroście treści oznaczonych tagiem #Juhannus. Można by twierdzić, że jest to jeden z najbardziej skomercjalizowanych, a jednocześnie autentycznych momentów lata.
Juhannus działa również jako metaforyczne „otwarcie sezonu”; w Finlandii ludzie z utęsknieniem czekają na tygodnie ciepłej pogody, przerwy w szkole i wakacje, które następują po nich. Dla wielu Finów Juhannus przywołuje najbardziej przejmujące wspomnienia: smak grillowanego łososia, zapach dymu z ogniska i skoki do orzeźwiających jezior. Rytuały takie jak te pomagają ludziom czuć się bardziej związanymi z samymi sobą, co jest szczególnie korzystne w krajach o surowej pogodzie i przedłużających się zimach.
Szczególnie interesujące są zmiany społeczne, które podkreśla to święto. Pokolenie Z obchodzi Juhannus w zupełnie inny sposób niż ich dziadkowie: używają neonowych dekoracji zamiast ogniska i playlist Spotify zamiast tradycyjnych piosenek. Podstawowe elementy społeczności, światła i refleksji pozostają niezmienione. Tradycje nie muszą być statyczne, aby były autentyczne; dowodzi tego adaptacja tych wartości do współczesnych realiów.
Kulturowo rzecz biorąc, Juhannus ewoluuje również w miejsce ekologicznych i edukacyjnych przedsięwzięć. Wiele kampanii zachęca do poszanowania dzikiej przyrody, redukcji hałasu i mądrego korzystania z zasobów naturalnych. Przesłanie harmonii z naturą nabiera nowego znaczenia, szczególnie w kontekście zmian klimatycznych.