Fiński rząd zapowiedział obniżkę podatku VAT na żywność z 14% do 13,5%. W teorii brzmi dobrze, ale ile naprawdę zaoszczędzą konsumenci? I czy supermarkety faktycznie obniżą ceny?
Ile zaoszczędzimy na zakupach?
Według Statistics Finland, w 2022 roku przeciętna osoba mieszkająca samotnie wydawała na jedzenie 63 euro tygodniowo. Po obniżce VAT oszczędność wyniosłaby… zaledwie 31 centów tygodniowo. W skali roku — około 16 euro.
Rodzina z dwójką dzieci, przy średnich wydatkach 184 euro tygodniowo, zyskałaby około 92 centy tygodniowo, czyli około 48 euro rocznie.
Podsumowanie oszczędności:
- Gospodarstwo jednoosobowe: ~16 euro rocznie
- Rodzina 2+2: ~48 euro rocznie
W skali państwa obniżka podatku będzie kosztowała budżet około 145 mln euro. Sprzedaż produktów objętych dotychczasową stawką 14% przyniosła w 2024 roku wpływy rzędu 3,1 mld euro.
Czy sklepy przeniosą obniżkę na klientów?
Kluczowe pytanie: czy supermarkety faktycznie obniżą ceny? Zdaniem sekretarza generalnego Związku Konsumentów, Juha Beurlinga-Pomoella, niekoniecznie.
“Jestem sceptyczny, czy obniżka VAT zostanie w pełni uwzględniona w cenach żywności” – mówi Beurling-Pomoell. – “Konsumenci muszą być czujni i domagać się, by sklepy nie zwiększały swoich marż kosztem tej zmiany”.
Związek Konsumentów już teraz monitoruje sytuację, przypominając, że wcześniejsze obniżki VAT miały tylko chwilowy wpływ na ceny, które potem wracały do poprzedniego poziomu.
Co na to sieci handlowe?
Najwięksi gracze na rynku – S Group, Kesko i Lidl – deklarują, że chcą przenieść oszczędności na klientów. Ale każdy z nich dodaje pewne “ale”:
- S Group (hipermarkety Prisma, sklepy Alepa) twierdzi, że zmiany w VAT są zwykle uwzględniane w cenach, ale ceny i tak zależą od dynamicznych mechanizmów rynkowych.
- Kesko szacuje, że obniżka VAT o 0,5 punktu procentowego przełoży się na spadek cen detalicznych o 0,44%.
- Lidl zapowiada odzwierciedlenie niższego VAT w cenach, ale zwraca uwagę na zwiększone koszty administracyjne związane z aktualizacją cen.
Warto wiedzieć
Na początku swojej kadencji rząd premiera Petteriego Orpo (NCP) podniósł ogólną stawkę VAT w Finlandii z 24% do 25,5%. To pokazuje, że obecne obniżki są raczej wyjątkiem niż nową regułą.