Szwecja może nie jest bezpośrednio związana z relacjami pomiędzy USA i Korea Północna jednak napięcie pomiędzy tymi dwoma narodami wzrasta, a ten mały nordycki kraj może odegrać kluczową rolę w rozwiązaniu tej sytuacji. Wyjaśniamy potencjalną rolę Szwecji jako mediatora.
Szwecja i Korea Północna: unikalna, długotrwała relacja
Sztokholm i Phenian utrzymują relacje od lat 70. Szwecja była pierwszym zachodnim krajem, który otworzył ambasadę w Korei Północnej. Można powiedzieć, że wzajemne relacje tych państw są wyjątkowo długie. W rzeczywistości do 2001 roku Szwecja była jedynym zachodnim krajem z nieprzerwaną obecnością dyplomatyczną w Korei Północnej.
Dlaczego więc Szwecja i Korea Północna są tak przyjacielskich stosunkach, w porównaniu z innymi Zachodnimi krajami? Jednym z wyjaśnień są pieniądze lub raczej potencjał do ich zarobienia. W latach 70 szwedzki rząd uważał, że uda się zarobić na kontaktach z nowo wyłaniającą się Koreą Północną i nawet zachęcał firmy takie jak Sanvik, SKF oraz producenta samochodów Volvo do zajęcia się nowym potencjalnym rynkiem eksportowym.
Phenian nie okazał się jednak takim zyskownym rynkiem jak przewidywała Szwecja. Najlepszym przykładem jest to, że Korea Północna zamówiła kiedyś 1000 samochodów Volvo, z których 144 auta kilka dekad później wciąż nie zostały spłacone. Szwedzka Rada Gwarancyjna Kredytów Eksportowych ciągle wysyła faktury za ten dług, który dzisiaj wynosi setki milionów dolarów.
Kolejnym czynnikiem wpływającym na relacje tych krajów jest słynna polityka szwedzkiej neutralności. Kraj ten ma historię (czasami kontrowersyjną historię) unikania angażowania się po którejś ze stron konfliktów. W przypadku Korei Północnej pomogło to Szwecji być liderem w próbach nawiązywania relacji między tym krajem z Zachodem. W 2011 roku ówczesny szwedzki premier Göran Persson, jako prezydent UE, przewodził delegacji Unii Europejskiej na rozmowach w Phenianie z Kim Dzong-Ilem.
Obecne relacje Szwecji z Koreą Północną
Relacje z Koreą Północną nie ograniczają się tylko do przeszłości. Od lat 90 wysyłana jest pomoc humanitarna do tego kraju. Co roku Szwecja przeznacza na ten cel około 40 milionów koron(~18 mln zł). Jest to jedna z największych pomocy udzielonych przez świat temu krajowi.
Szwedzi pełnią także ważną rolę w stosunkach między USA i Koreą Północną, zabezpieczając amerykańskie interesy w tym kraju. Obejmuje to zapewnienie opieki konsularnej dla amerykańskich obywateli. Podobną rolę pełnią również Kanada i Australia.
Na granicy pomiędzy dwiema Koreami znajdują się także szwedzcy żołnierze. Są oni członkami międzynarodowych sił rozjemczych, których zadaniem jest utrzymywanie spokoju na granicy pomiędzy krajami, oficjalnie będącymi w stanie wojny oraz staranie się o nawiązywanie przyjaznych kontaktów między nimi.
Co więc Szwecja może zrobić?
Szwecja nie może decydować oczywiście o tym jak traktują się nawzajem USA i Korea Północna, jednak znajduje się ona w wyjątkowej pozycji, z której może starać się wpływać na obie strony konfliktu. Podczas gdy USA nie utrzymuje formalnych stosunków dyplomatycznych z Koreą Północną, Szwecja nie tylko ma takie relacji, ale są to bardzo długotrwałe stosunki.
Szwedzka minister spraw zagranicznych Margot Wallström podkreśliła to w swoim oświadczeniu z zeszłego tygodnia: „Nasza ambasada w Korei Północnej jest tam obecna od bardzo dawna i jest unikalną placówką w tym kraju(…) Nasza obecność w Korei Północnej pozwala nam zaangażować się w dialog i działania. Traktujemy tę rolę bardzo poważnie.”
„Myślę, że prawdziwy potencjał Szwecji to możliwość bycia moderatorem w dyskusji. Szwecja ma bardzo dobre relacje z USA pomimo kontaktów z Koreą Północną. Korea Północna z kolei uważa Szwecję za trochę mniejsze zło wśród państw całego świata,” powiedział Niklas Swanström, dyrektor zlokalizowanego w Sztokholmie Instytutu Bezpieczeństwa i Polityki Rozwoju, który prowadzi badania szwedzkich stosunków z Koreą Północną.
„Częściowo zmieniło się to od kiedy Szwecja jako członek rady bezpieczeństwa ONZ, poparła nowe sankcje przeciwko Korei Północnej. Jednak wciąż udaje się Szwecji efektywnie prowadzić rozmowy wraz z USA i innymi krajami na temat wydawania obcokrajowców zatrzymanych w Korei Północnej.”
Ten ostatni punkt jest bardzo ważny, gdyż udowadnia, że Szwecja ma możliwości łagodzenia napięć i konfliktów w tym obszarze: ten skandynawski kraj brał czynny udział w uwolnieniu kanadyjskiego obywatela, pastora Lima, z więzienia w Korei Północnej w tym miesiącu. Odbywał on karę dożywotniego pobytu w obozie pracy. Kanadyjski premier Justin Trudeau podziękował za to Szwecji słowami:
„W szczególności chciałbym podziękować Szwecji, która chroni nas w Korei Północnej, za pomoc.”
Tak więc ten skandynawski kraj z 10 milionami mieszkańców ma potencjał na redukowanie napięć między USA a Koreą Północną.
