W Szwecji już wiele lat temu zmieniono podejście do odśnieżania miast, uwzględniając kwestie równości. Tradycyjnie, jako pierwsze odśnieżane były główne drogi i arterie przelotowe, co było typowe dla wielu europejskich miast. Chodniki i ścieżki rowerowe były traktowane jako priorytet niższy.
Jednak, zgodnie z ideą “budżetu zbilansowanego”, szwedzkie miasta, min. Sztokholm i przyległe do niego miasta, zmieniły swoje priorytety. Obecnie można zauważyć, że w pierwszej kolejności odśnieżane są chodniki i ścieżki rowerowe, szczególnie te w pobliżu przystanków i szkół, a następnie drogi tranzytowe, z drogami lokalnymi na końcu listy priorytetów.
Szwedzkie Stowarzyszenie władz lokalnych i regionalnych przedstawiło to w anglojęzycznym materiale wideo:
Każda szwedzka gmina ma ściśle określone procedury dotyczące odśnieżania, każda gmina pisze, że priorytetowo traktowane są ulice, z których korzysta wiele osób lub które są kluczowe dla np. transportu publicznego. Dotyczy to także ścieżek pieszych i rowerowych. Od tego momentu pierwszeństwo będą miały ulice w obszarach mieszkalnych.
Analiza pokazała, że poprzednie podejście dyskryminowało kobiety, które częściej niż mężczyźni poruszają się pieszo, podczas gdy wcześniej priorytetowo traktowane drogi dominują w dzielnicach pracowniczych, gdzie większość stanowią mężczyźni.
Stare metody odśnieżania nie tylko były niesprawiedliwe, ale także przyczyniały się do większej liczby wypadków – w Szwecji trzykrotnie więcej osób odnosiło obrażenia na zaśnieżonych chodnikach niż w wypadkach samochodowych, co generowało wysokie koszty leczenia i rehabilitacji.
Daniel Helldén, były zastępca burmistrza Sztokholmu który był odpowiedzialny za wdrążenie tej metody powiedział w wywiadzie dla CBC:
“Staramy się zmienić system ruchu drogowego w Sztokholmie w taki sposób, aby więcej osób chodziło pieszo, jeździło rowerem i korzystało z transportu publicznego, ponieważ chcemy, aby miasto było ładniejsze, czystsze i chcemy osiągnąć nasze cele klimatyczne. To pierwszy punkt. Drugą kwestią jest to, że chcemy mieć miasto równe pod względem płci. Wiemy, że kobiety rzadziej prowadzą samochody niż mężczyźni. Mężczyźni siedzą w samochodach, a kobiety chodzą, jeżdżą na rowerze i korzystają z transportu publicznego w znacznie większych stopniu. Dlatego staramy się to zmienić, aby kobiety miały większy udział w wydatkach publicznych. Wiemy z liczb, że więcej mężczyzn siedzi w samochodach, przynajmniej w Sztokholmie, niż chodzi pieszo i korzysta z transportu publicznego.
Wiemy, że jeśli siedzisz w samochodzie i spadnie 10 centymetrów śniegu, prowadzenie samochodu nie stanowi żadnego problemu. Być może będziesz musiał jechać samochodem z mniejszą prędkością, ale nie stanowi to problemu. Ale chodzenie w 10-centymetrowej pokrywie śniegu? To trudniejsze. Dlatego priorytetowo traktujemy osoby poruszające się pieszo, jeżdżące na rowerze lub korzystające z transportu publicznego.“
Daniel Helldén, który zajmował się kwestiami ruchu drogowego w Sztokholmie, podkreślił, że wprowadzenie nowego systemu odśnieżania wymagało pewnych zmian w sprzęcie. “Musiałeśmy zainwestować w inny rodzaj pługów… Oczywiście mamy doświadczenie w odśnieżaniu chodników,” powiedział Helldén. Z myślą o utrzymaniu wyższego standardu czystości, miasta nabyły nowe maszyny, które Helldén określa mianem “szczotki i soli”. Te innowacje pozwalają na skuteczniejsze czyszczenie ścieżek rowerowych i deptaków poprzez oczyszczenie i rozsypywanie soli, co zapewnia czystość i bezpieczeństwo nawet w trudnych warunkach zimowych. Helldén podkreślił, że choć zakup nowego sprzętu wiązał się z pewnymi kosztami, to skuteczność i bezpieczeństwo mieszkańców są priorytetem.
Dzięki zmianie priorytetów, władze lokalne nie poniosły dodatkowych kosztów, a koszty leczenia spadły. Ta szwedzka inicjatywa zyskała zainteresowanie na międzynarodowym poziomie, w tym w Kanadzie w Ottawie, gdzie rozważa się wprowadzenie podobnych zmian. Temat ten ma być omawiany również na forum w Davos, zgodnie z doniesieniami CBC.
Wytyczne wybranych szwedzkich gmin:
Gmina Nyköpings – Ścieżki dla pieszych i rowerzystów są traktowane priorytetowo i naprawiane w razie potrzeby. Gdy grubość pokrywy śnieżnej wynosi 4 centymetry lub więcej, rozpoczyna się odśnieżanie dróg o dużym natężeniu ruchu samochodowego. Drogi o mniejszym natężeniu ruchu samochodowego zaczynają być odśnieżane, gdy grubość pokrywy śnieżnej wynosi 7 centymetrów lub więcej.
Gmina Danderyd – Kiedy na chodnikach i ścieżkach rowerowych leży około dwóch centymetrów śniegu, informujemy pługi, że nadszedł czas, aby przygotować się do odśnieżania. Wtedy rozpoczyna się tak zwane “pchanie”. Odśnieżanie głównych ulic miejskich i ulic lokalnych rozpoczyna się przy pokrywie śniegu wynoszącej 4 centymetry. Ulice, z których korzysta wiele osób lub które mają kluczowe znaczenie na przykład dla transportu publicznego, są traktowane priorytetowo. Dotyczy to również ścieżek dla pieszych i rowerzystów. Następnie priorytetowo traktowane są ulice w obszarach mieszkalnych. Gmina potrzebuje 12 godzin aby odśnieżyć wszystkie ulice i kolejne 6 na posypaniem kamyczkami i solą.
Gmina Sollentuna – Ścieżki dla pieszych i rowerzystów, chodniki i transport publiczny mają najwyższy priorytet Odśnieżanie rozpoczyna się przy pokrywie śniegu wynoszącej około 3 centymetry. Na ulicach lokalnych/mieszkaniowych od około 5 centymetrów głębokości śniegu.
Miasto Göteborg – Gdy spadnie od dwóch do trzech centymetrów śniegu, rozpoczyna się odśnieżanie dróg i ulic, na których dostępny jest transport publiczny, głównej sieci dróg oraz ścieżek pieszych i rowerowych. Odśnieżanie powinno zakończyć się sześć godzin po ustaniu opadów śniegu. Jeśli jednak spadnie dziesięć lub więcej centymetrów śniegu, nie wszystkie odśnieżanie o najwyższym priorytecie zostanie zakończone w ciągu sześciu godzin. Gdy na ulicach mieszkalnych spadnie pięć centymetrów śniegu, odśnieżanie musi zostać zakończone w ciągu 12 godzin od ustania opadów.
Miasto Sztokholm – Kiedy miasto nawiedzają obfite opady śniegu lub pojawia się nagła śliskość, służby odśnieżające muszą ustalić, które ulice i obszary powinny być odśnieżane i odladzane w pierwszej kolejności. Podczas odśnieżania Sztokholmu priorytetowo traktowane są środki transportu o dużej przepustowości, tj. chodniki, ścieżki rowerowe (od 1-3 centymetrów), transport publiczny (2-5 centymetrów). Podczas ciągłych opadów śniegu odśnieżanie i odladzanie jest priorytetowe na trasach komunikacyjnych, autobusowych (1-2 centymetry) i głównych ulicach o dużym natężeniu ruchu. Gdy śnieg pada intensywnie i uporczywie, odśnieżanie ulic lokalnych i osiedlowych jest opóźnione.